Việc sửa đổi quy trình đánh giá và phân hạng sản phẩm OCOP lần này xuất phát từ thực tiễn tổ chức bộ máy chính quyền địa phương hiện nay, vốn chỉ còn hai cấp là tỉnh và xã. Theo Quyết định số 148/QĐ-TTg ngày 24/2/2023 trước đây, công tác phân hạng được giao cho ba cấp: cấp huyện phụ trách sản phẩm OCOP 3 sao, cấp tỉnh 4 sao và trung ương 5 sao. Tuy nhiên, mô hình ba cấp này không còn phù hợp với hệ thống quản lý thực tiễn, dẫn đến nhiều vướng mắc trong triển khai, nhất là tại các địa phương đã thực hiện sáp nhập, tinh gọn bộ máy hành chính.
 |
| Quyết định số 148/QĐ-TTg ngày 24/2/2023 trước đây, công tác phân hạng được giao cho ba cấp: cấp huyện phụ trách sản phẩm OCOP 3 sao, cấp tỉnh 4 sao và trung ương 5 sao. - (Ảnh thaibinh.gov.vn) |
Chính vì vậy, Quyết định số 1489/QĐ-TTg đã chính thức điều chỉnh quy trình phân hạng sản phẩm OCOP, trong đó thu gọn thành hai cấp thực hiện chính: cấp tỉnh và cấp trung ương. Theo đó, nhiệm vụ đánh giá và phân hạng sản phẩm OCOP 3 sao được chuyển từ cấp huyện lên cấp tỉnh, giúp tạo sự ổn định, nhất quán trong quá trình tổ chức, đồng thời bảo đảm tính minh bạch, khoa học và sát thực tiễn.
Quy trình đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP theo quy định mới được tổ chức như sau:
Ở cấp xã, Ủy ban nhân dân xã/phường sẽ là cơ quan đầu tiên thực hiện việc đánh giá sơ bộ các hồ sơ sản phẩm OCOP trên địa bàn. Các tiêu chí được đánh giá bao gồm: nguồn gốc nguyên liệu và sản phẩm tại địa phương, mức độ sử dụng lao động địa phương, tính bản sắc, tính trí tuệ trong ý tưởng sản phẩm. Trên cơ sở đó, Chủ tịch UBND cấp xã chủ trì họp cùng các bộ phận liên quan để lập báo cáo đánh giá gửi lên UBND cấp tỉnh, kèm hồ sơ hợp lệ và văn bản đề nghị tổ chức đánh giá, phân hạng.
Ở cấp tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh thành lập Hội đồng và Tổ tư vấn đánh giá sản phẩm OCOP cấp tỉnh, ban hành quy chế hoạt động và tổ chức thẩm định, chấm điểm. Hội đồng sẽ phân hạng các sản phẩm do xã gửi lên, xác định sản phẩm đạt 3 sao hoặc 4 sao và ban hành quyết định công nhận, cấp giấy chứng nhận tương ứng. Trường hợp sản phẩm đạt từ 90 đến 100 điểm, UBND cấp tỉnh sẽ chuyển hồ sơ lên Bộ Nông nghiệp và Môi trường để đề nghị đánh giá, công nhận sản phẩm OCOP cấp quốc gia (5 sao).
Những sản phẩm không đạt hoặc hồ sơ không hợp lệ sẽ được trả lại bằng văn bản cho UBND cấp xã, kèm hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ và phát triển lại sản phẩm theo hướng dẫn chuyên môn. Cơ chế phản hồi và hỗ trợ này giúp bảo đảm quyền lợi cho các chủ thể OCOP, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm theo chuẩn từng bước.
Tại cấp trung ương, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường là người trực tiếp thành lập Hội đồng và Tổ tư vấn đánh giá sản phẩm OCOP cấp trung ương. Các sản phẩm được đề xuất từ các địa phương sẽ được Hội đồng trung ương xem xét, chấm điểm và nếu đạt 5 sao sẽ được cấp Giấy chứng nhận sản phẩm OCOP quốc gia. Trường hợp sản phẩm không đạt 5 sao nhưng đạt từ 70 đến dưới 90 điểm, UBND tỉnh có thể căn cứ vào kết quả chấm điểm của Trung ương để xem xét công nhận lại ở mức 4 sao. Nếu hồ sơ bị đánh giá là không hợp lệ, UBND tỉnh có thể hướng dẫn các chủ thể hoàn thiện và tự tổ chức phân hạng lại theo thẩm quyền.
Việc ban hành Quyết định 1489/QĐ-TTg không chỉ điều chỉnh quy trình hành chính mà còn thể hiện định hướng quản lý sâu sát, linh hoạt hơn từ phía Chính phủ đối với Chương trình OCOP – một chương trình quốc gia quan trọng nhằm phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao giá trị sản phẩm bản địa và phát huy tiềm năng vùng miền. Quy trình mới hứa hẹn sẽ tạo sự thống nhất trong thực hiện, góp phần nâng cao chất lượng đánh giá, thúc đẩy sản phẩm OCOP phát triển đồng đều trên cả nước.
