Phân bón là một trong những loại vật tư nông nghiệp có điều kiện, đóng vai trò thiết yếu trong quá trình canh tác và nâng cao năng suất cây trồng. Tuy nhiên, nếu không được kiểm soát chặt chẽ về chất lượng và quy trình lưu hành, phân bón kém chất lượng có thể gây tác động tiêu cực đến môi trường, đất đai, nguồn nước, cũng như sức khỏe con người và hệ sinh thái nông nghiệp. Nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp, Nhà nước đã ban hành khung pháp lý toàn diện điều chỉnh các hoạt động liên quan đến phân bón, từ sản xuất, buôn bán đến khảo nghiệm và quảng cáo sản phẩm.
 |
| Phân bón là một trong những loại vật tư nông nghiệp có điều kiện, đóng vai trò thiết yếu trong quá trình canh tác và nâng cao năng suất cây trồng. - (Ảnh AI minh họa) |
Bài viết này sẽ giúp các tổ chức, cá nhân có liên quan nắm bắt cụ thể điều kiện cần thiết để được phép sản xuất, kinh doanh phân bón; thủ tục công bố hợp quy; trách nhiệm pháp lý đối với cơ sở khảo nghiệm và đơn vị quảng cáo sản phẩm phân bón. Đồng thời, nội dung bài viết cũng làm rõ các hành vi vi phạm hành chính phổ biến trong lĩnh vực trồng trọt và các hình thức xử phạt theo quy định tại Nghị định số 31/2023/NĐ-CP. Qua đó, góp phần nâng cao nhận thức pháp luật và thúc đẩy hoạt động sản xuất – kinh doanh vật tư nông nghiệp phát triển lành mạnh, bền vững.
Tạp chí Việt Nam hương sắc trân trọng giới thiệu nội dung dưới đây, nhằm cung cấp thông tin đầy đủ và hệ thống về các quy định pháp luật hiện hành liên quan đến hoạt động sản xuất, buôn bán, khảo nghiệm, quảng cáo phân bón và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực trồng trọt.
I. Nội dung về sản xuất, buôn bán phân bón
1.1. Đối với tổ chức, cá nhân buôn bán phân bón
Tổ chức, cá nhân buôn bán phân bón phải đáp ứng các điều kiện quy định tại Điều 42 Luật Trồng trọt; Điều 15 và Điều 16 Nghị định số 84/2019/NĐ-CP ngày 14/11/2019 của Chính phủ Quy định về quản lý phân bón; Điều 1 Nghị định số 130/2022/NĐ-CP ngày 31/12/2022 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 84/2019/NĐ-CP ngày 14/11/2019 của Chính phủ Quy định về quản lý phân bón, Nghị định số 94/2019/NĐ-CP ngày 13/12/2019 của Chính phủ Quy định chi tiết một số điều của Luật Trồng trọt về giống cây trồng và canh tác. Cụ thể như sau:
1.1.1. Tổ chức, cá nhân buôn bán phân bón phải có Giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán phân bón; trường hợp buôn bán phân bón do mình sản xuất thì không phải có Giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán phân bón.
1.1.2. Điều kiện cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán phân bón, bao gồm:
a) Có địa điểm giao dịch hợp pháp, rõ ràng;
b) Có đầy đủ hồ sơ, giấy tờ truy xuất nguồn gốc phân bón theo quy định;
c) Người trực tiếp buôn bán phân bón phải được tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn về phân bón theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trừ trường hợp đã có trình độ từ trung cấp trở lên thuộc một trong các chuyên ngành về trồng trọt, bảo vệ thực vật, nông hóa thổ nhưỡng, khoa học đất, nông học, hóa học, sinh học.
1.1.3. Hồ sơ cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán phân bón
a) Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán phân bón theo Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định 130/2022/NĐ-CP.
b) Thông tin về chứng nhận đã được tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn về phân bón được thể hiện tại Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán phân bón hoặc bản sao Bằng tốt nghiệp trung cấp trở lên của người trực tiếp buôn bán phân bón theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 43 Luật trồng trọt ”.
1.1.4. Hồ sơ cấp lại Giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán phân bón
1.1.4.1. Trường hợp Giấy chứng nhận bị mất, hư hỏng.
a) Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán phân bón theo Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định 130/2022/NĐ-CP.
b) Bản chính Giấy chứng nhận đã được cấp (trường hợp Giấy chứng nhận bị hư hỏng).
1.1.4.2. Trường hợp thay đổi nội dung thông tin tổ chức, cá nhân ghi trên Giấy chứng nhận.
a) Đơn đề nghị cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện buôn bán phân bón theo Phụ lục II ban hành kèm theo Nghị định 130/2022/NĐ-CP.
b) Bản chính Giấy chứng nhận đã được cấp.
1.1.4.3. Trường hợp thay đổi về địa điểm buôn bán phân bón.
a) Hồ sơ đề nghị cấp lại theo quy định tại mục 1.3.
b) Bản chính Giấy chứng nhận đã được cấp.
1.1.5. Quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân buôn bán phân bón được quy định tại Điều 51 Luật Trồng trọt
1.1.5.1. Tổ chức, cá nhân buôn bán phân bón có quyền sau đây:
a) Buôn bán phân bón được công nhận lưu hành tại Việt Nam.
b) Được cung cấp thông tin và hướng dẫn sử dụng, bồi dưỡng chuyên môn phân bón.
1.1.5.2. Tổ chức, cá nhân buôn bán phân bón có nghĩa vụ sau đây:
a) Duy trì đầy đủ các điều kiện buôn bán phân bón quy định tại Điều 42 Luật Trồng trọt trong quá trình buôn bán phân bón.
b) Bảo quản phân bón ở nơi khô ráo, không để lẫn với các loại hàng hóa khác làm ảnh hưởng đến chất lượng phân bón.
c) Kiểm tra nguồn gốc phân bón, nhãn phân bón, dấu hợp chuẩn, dấu hợp quy và các tài liệu liên quan đến chất lượng phân bón.
d) Chấp hành việc thanh tra, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
đ) Cung cấp chứng từ hợp pháp để truy xuất nguồn gốc phân bón.
e) Bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.
g) Hướng dẫn sử dụng phân bón theo đúng nội dung ghi trên nhãn phân bón.
h) Chấp hành quy định của pháp luật về phòng cháy và chữa cháy, hóa chất, lao động, môi trường và quy định khác của pháp luật có liên quan.
1.2. Đối với tổ chức, cá nhân sản xuất phân bón
Phân bón là hàng hóa kinh doanh có điều kiện và phải được cấp Quyết định công nhận phân bón lưu hành tại Việt Nam, trừ phân bón hữu cơ được sản xuất để sử dụng không vì mục đích thương mại, phân bón được nhập khẩu quy định tại khoản 2 Điều 44 LuậtTrồng trọt. Cơ quan có thẩm quyền cấp Quyết định công nhận phân bón lưu hành tại Việt Nam là Cục Bảo vệ thực vật - Bộ Nông nghiệp và PTNT.
Chất lượng phân bón được quản lý bằng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 01-189:2019/BNNPTNT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng phân bón ban hành theo Thông tư số 09/2019/TT-BNNPTNT ngày 27/8/2019 của Bộ Nông nghiệp và PTNT.
Phương thức quản lý
Phân bón thực hiện công bố hợp quy theo quy định tại các Thông tư số 28/2012/TT-BKHCN, số 02/2017/TT-BKHCN của Bộ Khoa học và Công nghệ, cụ thể như sau:
Đánh giá hợp quy
Đánh giá hợp quy có thể thực hiện theo 2 hình thức: tự đánh giá và đánh giá thông qua tổ chức chứng nhận.
Việc đánh giá hợp quy do cơ sở sản xuất, buôn bán phân bón đó chủ trì thưc hiện theo các quy định nêu trên.
Tổ chức chứng nhận hợp quy là tổ chức được cơ quan có thẩm quyền (Cục Bảo vệ thực vật) chỉ định.
Kết quả đánh giá hợp quy là căn cứ để tổ chức, cá nhân công bố hợp quy.
a. Công bố hợp quy
- Đơn vị tiếp nhận công bố hợp quy trên địa bàn Thành phố Hà Nội là Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật Hà Nội. Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ hợp lệ Chi cục sẽ ban hành thông báo Tiếp nhận công bố hợp quy và Thông báo tiếp nhận hồ sơ công bố hơp quy có giá trị theo giá trị của giấy chứng nhận hợp quy do tổ chức chứng nhận được chỉ định cấp hoặc có giá trị ba (03) năm kể từ ngày lãnh đạo tổ chức, cá nhân ký xác nhận báo cáo đánh giá hợp quy (đối với trường hợp tổ chức, cá nhân tự đánh giá hợp quy);
- Hồ sơ công bố hợp quy gồm:
Trường hợp công bố hợp quy dựa trên kết quả tự đánh giá
+ Bản công bố hợp quy
+ Báo cáo tự đánh giá gồm các thông tin sau:
Tên tổ chức, cá nhân; địa chỉ; điện thoại, fax; Tên sản phẩm, hàng hóa; Số hiệu quy chuẩn kỹ thuật; Kết luận sản phẩm, hàng hóa phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật; Cam kết chất lượng sản phẩm, hàng hóa phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn công bố áp dụng và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về chất lượng sản phẩm, hàng hóa và kết quả tự đánh giá.
Báo cáo tự đánh giá dựa trên kết quả tự thực hiện của tổ chức, cá nhân hoặc dựa trên kết quả đánh giá của tổ chức đánh giá sự phù hợp đã đăng ký.
Trường hợp công bố hợp quy dựa trên kết quả chứng nhận của tổ chức chứng nhận đã đăng ký hoặc tổ chức chứng nhận được chỉ định (bên thứ ba)
+Bản công bố hợp quy
+ Bản sao y bản chính Giấy chứng nhận phù hợp quy chuẩn kỹ thuật tương ứng kèm theo mẫu dấu hợp quy do tổ chức chứng nhận đã đăng ký hoặc tổ chức chứng nhận được chỉ định cấp cho tổ chức, cá nhân”.
Tổ chức, cá nhân sản xuất phân bón có quyền sau đây:
a) Sản xuất phân bón được công nhận lưu hành tại Việt Nam.
b) Sản xuất phân bón để xuất khẩu theo hợp đồng với tổ chức, cá nhân nước ngoài.
c) Quảng cáo phân bón theo quy định tại Điều 49 Luật Trồng trọt.
d) Được buôn bán phân bón do mình sản xuất.
Tổ chức, cá nhân sản xuất phân bón có nghĩa vụ sau đây:
a) Duy trì đầy đủ các điều kiện sản xuất phân bón quy định tại Điều 41 Luật Trồng trọt trong quá trình hoạt động sản xuất phân bón.
b) Sản xuất phân bón đúng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và tiêu chuẩn công bố áp dụng.
c) Thực hiện đúng nội dung của Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất phân bón.
d) Thử nghiệm đối với từng lô phân bón thành phẩm trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường. Lưu kết quả thử nghiệm theo hạn sử dụng của lô phân bón và bảo quản mẫu lưu trong thời gian là 06 tháng kể từ khi lấy mẫu.
đ) Thu hồi, xử lý phân bón không bảo đảm chất lượng và bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.
e) Chấp hành việc thanh tra, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
g) Tổ chức tập huấn, hướng dẫn sử dụng phân bón; bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn cho người lao động trực tiếp sản xuất phân bón.
h) Hằng năm, báo cáo tình hình sản xuất, xuất khẩu, nhập khẩu phân bón với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền hoặc báo cáo đột xuất khi có yêu cầu.
i) Chấp hành quy định của pháp luật về phòng cháy và chữa cháy, hóa chất, lao động, môi trường và quy định khác của pháp luật có liên quan.
II. Nội dung về khảo nghiệm phân bón
Phân bón phải được khảo nghiệm trước khi được công nhận lưu hành, trừ các loại phân bón quy định tại Khoản 2 Điều 39 Luật Trồng trọt.
Quyền và nghĩa vụ của tổ chức khảo nghiệm phân bón được quy định tại Điều 52 Luật Trồng trọt, cụ thể:
2.1. Tổ chức khảo nghiệm phân bón có quyền sau đây:
a) Tiến hành khảo nghiệm phân bón trên cơ sở hợp đồng với tổ chức, cá nhân đề nghị.
b) Được thanh toán chi phí khảo nghiệm phân bón trên cơ sở hợp đồng với tổ chức, cá nhân đề nghị.
2.2. Tổ chức khảo nghiệm phân bón có nghĩa vụ sau đây:
a) Đáp ứng điều kiện quy định tại Điều 40 Luật Trồng trọt.
b) Thực hiện khảo nghiệm phân bón khách quan, chính xác.
c) Tuân thủ đúng tiêu chuẩn, quy trình kỹ thuật và yêu cầu khảo nghiệm.
d) Báo cáo kết quả khảo nghiệm và chịu trách nhiệm trước pháp luật về kết quả khảo nghiệm.
e) Chấp hành việc thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động khảo nghiệm của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
f) Gửi đề cương khảo nghiệm phân bón cho cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền nơi khảo nghiệm trước khi tiến hành khảo nghiệm.
III. Nội dung về quảng cáo phân bón
Tổ chức, cá nhân quảng cáo phân bón thực hiện theo quy định tại Điều 49 Luật Trồng trọt và Khoản 1 Điều 24 Nghị định số 84/2019/NĐ-CP ngày 14/11/2019 của Chính phủ Quy định về quản lý phân bón.
Hồ sơ đề nghị xác nhận nội dung quảng cáo, bao gồm:
a) Đơn đề nghị xác nhận nội dung quảng cáo phân bón theo Mẫu số 20 tại Phụ lục I ban hành kèm theo Nghị định này.
b) Bản sao hợp lệ Quyết định công nhận phân bón lưu hành tại Việt Nam.
c) 02 kịch bản quảng cáo và file điện tử ghi âm, ghi hình hoặc bản thiết kế phù hợp với loại hình và phương thức quảng cáo (trừ quảng cáo thông qua hình thức hội thảo, hội nghị, tổ chức sự kiện).
d) Đối với quảng cáo thông qua hình thức hội thảo, hội nghị, tổ chức sự kiện phải có: chương trình (ghi rõ nội dung); thời gian; địa điểm tổ chức; nội dung bài báo cáo và tài liệu phát cho người dự; bảng kê tên, chức danh, trình độ chuyên môn của báo cáo viên.
IV. Xử lý vi phạm hành chính về Trồng trọt
Các hành vi vi phạm hành chính về Trồng trọt và các hình thức, mức xử phạt, biện pháp khắc phục được quy định cụ thể tại Chương III Nghị định 31/2023/NĐ-CP .
