Triển khai Đề án thành lập Bộ Nông nghiệp và Môi trường: Nhanh chóng hợp nhất, tạo lập một ngành kinh tế bền vững trong kỷ nguyên mới

VNHS - Ngày 19/2, Ban chỉ đạo xây dựng Đề án hợp nhất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với Bộ Tài nguyên và Môi trường đã tổ chức Hội nghị triển khai Đề án thành lập Bộ Nông nghiệp và Môi trường. Việc hợp nhất này đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng nhằm tinh gọn bộ máy quản lý, tối ưu hóa hiệu quả hoạt động và thúc đẩy chiến lược phát triển bền vững của đất nước. Quyết định này không chỉ hướng tới việc cải thiện quản lý nhà nước mà còn giúp đồng bộ hóa các chính sách liên quan đến tài nguyên, môi trường và phát triển nông nghiệp, mở ra cơ hội cho một nền kinh tế xanh và tuần hoàn trong tương lai.

Hợp nhất hai bộ - Xu hướng tất yếu của phát triển bền vững

Tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về cơ cấu tổ chức của Chính phủ nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, theo đó Bộ Nông nghiệp và Môi trường được thành lập trên cơ sở hợp nhất Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Đây là một bước đi chiến lược nhằm loại bỏ sự chồng chéo trong chức năng quản lý, nâng cao hiệu quả vận hành và tạo ra sự đồng bộ trong hoạch định chính sách.

Hội nghị được triển khai ngay sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết về thành lập một số bộ trên cơ sở tổ chức lại một số bộ, cơ quan ngang bộ của Chính phủ. Theo đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường được thành lập trên cơ sở hợp nhất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Thay mặt Ban Chỉ đạo, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy (người vừa được Quốc hội phê chuẩn bổ nhiệm giữ chức Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường) ghi nhận và đánh giá cao tinh thần chủ động, trách nhiệm của lãnh đạo Bộ và các cơ quan, đơn vị trong việc thực hiện các nhiệm vụ được giao. Trong một khoảng thời gian rất ngắn, các cơ quan đã nỗ lực hoàn thành một khối lượng công việc lớn để xây dựng Đề án hợp nhất hai Bộ, đảm bảo chất lượng và tiến độ.

Bộ trưởng Đỗ Đức Duy, nhấn mạnh rằng, chỉ còn 10 ngày nữa để hoàn tất quá trình chuyển đổi. Ông kêu gọi toàn thể cán bộ, công chức, viên chức của hai bộ đoàn kết, sẵn sàng điều chỉnh công việc cá nhân vì lợi ích chung. Việc hợp nhất hai bộ không chỉ giúp tinh gọn bộ máy mà còn mở ra cơ hội để tái cấu trúc lại ngành nông nghiệp theo hướng phát triển bền vững hơn. Các chiến lược như áp dụng công nghệ sinh học, canh tác hữu cơ, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường, và chuyển đổi từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp sẽ là những định hướng quan trọng trong thời gian tới.

Tại hội nghị, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan cho hay, ngành nông nghiệp và ngành môi trường như "một của hai", "hai trong một" và còn quá nhiều dư địa để phát triển. Theo ông, nếu chúng ta không bảo vệ môi trường, không giữ gìn tài nguyên, thì chính nền nông nghiệp của chúng ta sẽ bị ảnh hưởng đầu tiên.Ông Hoan cũng cho rằng, nông nghiệp không chỉ là một ngành phụ thuộc vào môi trường, mà nếu biết cách, chính nông nghiệp có thể trở thành giải pháp để bảo vệ môi trường. Nếu chúng ta biết giới hạn, biết tôn trọng tự nhiên, thì nông nghiệp không những không phá hủy môi trường mà còn giúp khôi phục lại những gì đã mất.

"Chúng ta không thể chọn giữa nông nghiệp phát triển hay bảo vệ môi trường, vì đó không phải là hai lựa chọn tách biệt. Chúng ta cần tìm cách để cả hai cùng tồn tại, bổ trợ lẫn nhau", Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan chia sẻ.

Cũng theo Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, ngành nông nghiệp cần thay đổi từ tư duy "tận dụng tài nguyên" sang tư duy "hài hòa với thiên nhiên". Chúng ta cần chuyển đổi sang nông nghiệp thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Ứng dụng công nghệ sinh học, canh tác hữu cơ, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Thay đổi cách tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp, nơi giá trị không chỉ nằm ở sản phẩm mà còn ở hệ sinh thái bền vững.

Thách thức và cơ hội trong quá trình hợp nhất

Việc chuyển đổi hợp nhất không đơn thuần là việc sáp nhập hành chính, mà còn đòi hỏi một sự thay đổi toàn diện trong tư duy quản lý. Khi hai lĩnh vực quan trọng được hợp nhất, yêu cầu đặt ra là làm sao để tối ưu hóa nguồn lực, tránh lãng phí và đảm bảo sự phát triển hài hòa giữa kinh tế và môi trường. Đây là một bài toán không hề đơn giản nhưng nếu được thực hiện hiệu quả, sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho nền kinh tế và xã hội.

Theo ông Phạm Tân Tuyến - Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ Tài nguyên và Môi trường), Ban chỉ đạo xây dựng Đề án đã hoàn thiện các phương án sắp xếp tổ chức bộ máy, đảm bảo tính hợp lý và hiệu quả. Các nguyên tắc chính bao gồm sắp xếp, kiện toàn các đơn vị theo hướng tinh gọn, tránh trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ giữa các đơn vị thuộc bộ, và xem xét sáp nhập hoặc giải thể các đơn vị sự nghiệp hoạt động kém hiệu quả.

Nêu một số nguyên tắc về tổ chức bộ máy, ông Tuyến nhấn mạnh, các đơn vị sự nghiệp trực thuộc hai Bộ khi hợp nhất, không được trùng lặp về chức năng. Đối với các đơn vị sự nghiệp có quy mô tổ chức nhỏ, hiệu quả hoạt động thấp, khó thực hiện tự chủ thì sẽ xem xét sáp nhập, hợp nhất, tổ chức lại.

Để hoàn thành nhiệm vụ trước ngày 28/2, Vụ Tổ chức cán bộ của hai Bộ sẽ tiếp tục phối hợp xây dựng, trình ban hành Quyết định của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường về việc phân công công tác đối với Lãnh đạo Bộ.

Ban Chỉ đạo khuyến khích cán bộ, công chức, viên chức có thời gian công tác ngắn (dưới 3 năm) tự nguyện xin nghỉ chế độ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc sắp xếp tổ chức. Các cá nhân có tinh thần cống hiến sẽ được ghi nhận và khen thưởng. Sau khi sáp nhập, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ có 30 đơn vị trực thuộc, phụ trách các lĩnh vực quản lý nhà nước về nông nghiệp, lâm nghiệp, diêm nghiệp, thủy sản, tài nguyên nước, môi trường, khí tượng thủy văn, biến đổi khí hậu, địa chất, khoáng sản và quản lý tổng hợp tài nguyên biển đảo.

Việc hợp nhất hai bộ có thể gặp một số khó khăn như xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các đơn vị trong bộ máy mới, đảm bảo quyền lợi và công tác điều chuyển cán bộ hợp lý, cũng như hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến chức năng, nhiệm vụ mới của Bộ. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để đổi mới, xây dựng một nền tảng quản lý bền vững, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế xanh. Nếu triển khai tốt, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ trở thành mô hình quản lý tiên tiến, đưa Việt Nam vào nhóm quốc gia đi đầu về kinh tế tuần hoàn trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường.

Việc triển khai Đề án thành lập Bộ Nông nghiệp và Môi trường là một bước đi quan trọng nhằm tối ưu hóa hiệu quả quản lý nhà nước, tạo nền tảng vững chắc cho một nền kinh tế bền vững trong kỷ nguyên mới. Với sự quyết tâm của lãnh đạo và cán bộ ngành, quá trình hợp nhất sẽ diễn ra suôn sẻ, đảm bảo sự phát triển hài hòa giữa nông nghiệp và môi trường, hướng tới một tương lai xanh và bền vững cho đất nước. Bên cạnh những yếu tố trên, một trong những thách thức quan trọng là đảm bảo sự phối hợp giữa các địa phương, doanh nghiệp và nông dân trong việc triển khai các chính sách mới. Điều này đòi hỏi một cơ chế giám sát chặt chẽ và sự tham gia tích cực của các bên liên quan để đảm bảo hiệu quả thực hiện các chính sách phát triển bền vững.

Việc áp dụng công nghệ số và chuyển đổi số trong quản lý tài nguyên và nông nghiệp cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu suất và giảm tác động tiêu cực đến môi trường. Các sáng kiến công nghệ như dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT) có thể giúp tối ưu hóa sản xuất nông nghiệp, dự báo biến đổi khí hậu và tối ưu hóa sử dụng tài nguyên. Đây là những bước đi chiến lược để đảm bảo sự phát triển của ngành theo hướng hiện đại, hiệu quả và bền vững trong dài hạn.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng và yêu cầu cấp bách về phát triển bền vững, việc hợp nhất Bộ Nông nghiệp và Môi trường không chỉ mang tính chiến lược mà còn là một yêu cầu tất yếu. Sự chuyển đổi này hứa hẹn sẽ tạo ra một mô hình quản lý thống nhất, hiệu quả hơn, qua đó góp phần quan trọng vào việc xây dựng một nền kinh tế xanh, bền vững và có khả năng thích ứng cao với những thay đổi của thế giới.

Những lợi ích khi hợp nhất là động lực thúc đẩy kinh tế xanh và tuần hoàn

Việc triển khai Đề án thành lập Bộ Nông nghiệp và Môi trường trên cơ sở hợp nhất Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn với Bộ Tài nguyên và Môi trường mang ý nghĩa quan trọng, không chỉ trong việc tinh gọn bộ máy quản lý nhà nước mà còn góp phần mạnh mẽ vào sự phát triển của nền kinh tế xanh và tuần hoàn trong tương lai. Hợp nhất hai bộ giúp tạo ra một cơ chế quản lý thống nhất, toàn diện hơn trong việc khai thác, bảo vệ tài nguyên và phát triển nông nghiệp theo hướng bền vững. Trước đây, công tác quản lý tài nguyên, môi trường và nông nghiệp có sự phân tán, đôi khi dẫn đến chồng chéo trong chính sách và thực thi. Khi hai lĩnh vực quan trọng này được quản lý dưới một bộ duy nhất, các chính sách sẽ được điều chỉnh đồng bộ, hạn chế xung đột lợi ích và thúc đẩy các giải pháp mang tính chiến lược, dài hạn. Sự kết hợp giữa nông nghiệp và môi trường còn giúp giải quyết những thách thức liên quan đến biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, suy thoái tài nguyên thiên nhiên. Với một bộ quản lý chung, các chương trình hành động sẽ có sự gắn kết hơn, tạo ra các giải pháp bền vững, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên đất, nước, rừng, biển, đồng thời thúc đẩy mô hình nông nghiệp sinh thái.

Kinh tế xanh là mô hình phát triển kinh tế hướng đến việc sử dụng tài nguyên hiệu quả, giảm tác động tiêu cực đến môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững. Việc thành lập Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực trong thúc đẩy nền kinh tế xanh. Khi các chính sách nông nghiệp được kết hợp với bảo vệ môi trường, việc sử dụng tài nguyên đất, nước và năng lượng trong sản xuất nông nghiệp sẽ được quản lý chặt chẽ hơn. Điều này giúp giảm lãng phí, bảo vệ hệ sinh thái, đồng thời khuyến khích các phương pháp canh tác hữu cơ, sử dụng công nghệ sạch và hạn chế hóa chất độc hại. Việc quản lý tích hợp sẽ giúp thúc đẩy các mô hình sản xuất nông nghiệp sử dụng năng lượng tái tạo như điện mặt trời, điện gió, sinh khối từ phụ phẩm nông nghiệp. Điều này không chỉ giảm lượng phát thải khí nhà kính mà còn giúp ngành nông nghiệp giảm phụ thuộc vào năng lượng hóa thạch. Việc kết hợp quản lý tài nguyên và sản xuất nông nghiệp sẽ khuyến khích mô hình kinh tế tuần hoàn, nơi các phế phẩm nông nghiệp như rơm rạ, bã mía, vỏ cà phê có thể được tái sử dụng làm nguyên liệu sản xuất thức ăn chăn nuôi, phân bón hữu cơ hoặc năng lượng sinh học. Điều này giúp giảm thiểu chất thải, tận dụng tối đa giá trị của tài nguyên và bảo vệ môi trường. Một nền nông nghiệp phát triển không bền vững có thể gây ra tình trạng suy thoái đất, ô nhiễm nguồn nước và mất cân bằng hệ sinh thái. Khi Bộ Nông nghiệp và Môi trường được hợp nhất, các chính sách bảo tồn tài nguyên thiên nhiên sẽ gắn liền với phát triển nông nghiệp, giúp cân bằng giữa sản xuất và bảo vệ môi trường.

Kinh tế tuần hoàn là mô hình kinh tế trong đó tài nguyên được sử dụng hiệu quả nhất, kéo dài vòng đời sản phẩm và giảm thiểu chất thải. Việc triển khai Đề án hợp nhất Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ là cơ hội để thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn theo các hướng như phát triển nông nghiệp không phát thải, tận dụng phế phẩm nông nghiệp để sản xuất vật liệu sinh học, phát triển mô hình “từ trang trại đến bàn ăn” nhằm tối ưu hóa chuỗi cung ứng và giảm lãng phí thực phẩm. Một hệ thống chính sách đồng bộ từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận các mô hình kinh tế tuần hoàn dễ dàng hơn, khuyến khích đầu tư vào công nghệ sạch, tiết kiệm năng lượng và phát triển sản phẩm thân thiện với môi trường.

Việc triển khai Đề án thành lập Bộ Nông nghiệp và Môi trường là một bước đi quan trọng, không chỉ trong công tác quản lý mà còn góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế xanh và tuần hoàn. Khi nông nghiệp và môi trường được quản lý một cách thống nhất, Việt Nam có thể tiến xa hơn trong việc thực hiện các cam kết về phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và giảm phát thải khí nhà kính. Đây chính là tiền đề vững chắc để xây dựng một nền kinh tế hiện đại, hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ thiên nhiên.

Phạm Hùng