Người ta thường nhắc đến thú chơi cổ vật với tranh, tượng, đồ gốm men, hay đồng hồ xưa... nhưng ít ai ngờ, giữa vùng quê Hải Dương yên bình, có một người đàn ông đã dành hơn hai thập kỷ chỉ để gom góp... chum. Đó là anh Phạm Quang Đỗ, 46 tuổi, quê ở xã An Thanh, huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương - người hiện đang sở hữu gần 15.000 chiếc chum, vại, bình sành sứ các loại, được sưu tầm từ Bắc chí Nam.
Bắt đầu từ năm hơn 20 tuổi, trong những chuyến đi làm ăn xa, anh Đỗ mang theo nỗi nhớ quê và ký ức tuổi thơ bên những chiếc chum sành cũ kỹ của mẹ. Chính sự hoài niệm ấy đã khiến anh nảy sinh ý tưởng sưu tầm. “Mình yêu mến những chiếc chum vì mình yêu mến giá trị các cụ để lại. Đi đâu cũng nhớ về làng quê, về gia đình. Dần dần, mình có rất nhiều chiếc chum”, anh chia sẻ trong cuộc trò chuyện với Tạp chí Việt Nam hương sắc.
 |
| Số lượng chum trong nhà anh Đỗ lên tới 15.000 chiếc. |
Ngày đó, anh Đỗ và vợ là chị Lò Thị Thanh Bình rong ruổi khắp các vùng quê từ miền Bắc tới tận miền Tây Nam Bộ. Những chiếc chum bị người ta bỏ đi, coi là “đồ cũ không giá trị”, thì anh chị lại nâng niu như báu vật. Cũng vì thế, không ít người từng gọi hai vợ chồng là “gàn dở”. Nhưng họ không màng, bởi với anh Đỗ, mỗi chiếc chum là một mảnh ký ức, một dấu ấn văn hóa không thể thay thế.
 |
| Với anh Đỗ, mỗi chiếc chum là một mảnh ký ức, một dấu ấn văn hóa không thể thay thế. |
Hiện nay, căn nhà của anh Phạm Quang Đỗ được chia thành ba khu riêng biệt, trưng bày hàng nghìn chiếc chum lớn nhỏ. Có chiếc cao tới 1,4m, nặng đến mức phải cần hai người khiêng bằng đòn gỗ. Có chiếc được gọi là “kiệu”, hình dáng độc đáo, dáng chum xưa nay hiếm.
Điều khiến nhiều người cảm phục không chỉ là số lượng chum, mà còn ở tấm lòng của một người dành cả thanh xuân để lưu giữ giá trị truyền thống đang dần mai một. Mỗi chiếc chum không đơn thuần là vật dụng xưa, mà với anh, đó là biểu tượng của ký ức, văn hóa và bản sắc làng quê Việt.
 |
| Chuyên gia Sinh vật cảnh Đỗ Sinh thăm nhà anh Đỗ. |
Giờ đây, sau hơn 20 năm, khi tới thăm nhà anh Đỗ, nhiều người trầm trồ, khâm phục trước một kho tàng di sản sống động mà anh chị đã âm thầm gìn giữ. Và cái tên “Vua Chum Tứ Kỳ” cũng ra đời từ đó - như một sự ghi nhận cho đam mê và tình yêu bền bỉ của người đàn ông Hải Dương dành cho văn hóa Việt.
