Trong các thú chơi nghệ thuật, chơi cây cảnh có lẽ là một trong những thú chơi “công phu” nhất theo đúng ý nghĩa nội hàm của cụm từ này. Tâm sự của người chơi cây cảnh hiện nay thường hướng tới việc chơi cây cảnh như thế nào để có ý nghĩa nhất cho mình, cho đời và cho nghề chơi ngày càng được xã hội tôn vinh. Với những trăn trở đó, tôi xin mạnh dạn trao đổi với các bạn về chữ “tâm” và chữ “tầm” trong thú chơi cây cảnh nghệ thuật. Theo tôi, chữ "tâm” ở đây được thể hiện ở sự giao hòa giữa người với cây, cây với người và cao hơn là mối quan hệ giữa những người chơi với nhau.
Một tác phẩm cây cảnh nghệ thuật đẹp phải đạt được 3 yếu tố cơ bản là: “Cổ”, “Kì”, “Mĩ”
Như chúng ta đã biết việc tạo ra được một tác phẩm cây cảnh nghệ thuật đẹp phải đạt được 3 yếu tố cơ bản là: “Cổ”, “Kì”, “Mĩ”. Để đạt được một trong những yếu tố nêu trên, người làm cây phải tốn rất nhiều công sức, thời gian và tiền bạc cho tác phẩm của mình. Hơn nữa, người nghệ sĩ cần phải gửi vào cây cái hồn của mình cùng sự kiên nhẫn không thể thiếu của người được gọi là “dưỡng trí”. Vậy mà trên thực tế có người không hiểu, vì “chơi ngông” hay vì thiếu hiểu biết mà đang tâm hành xử một cách thô bạo với những cây cảnh đã đạt tới tuổi thọ “bách niên thảo". Một lần tôi được bạn bè cho biết có một đại gia là người mới bước vào làng chơi tậu được 2 cây sanh cổ có tuổi đời gần 100 năm. Tôi vội vàng rủ anh bạn là người cũng đang sở hữu đôi sanh cổ thuộc hàng “báu vật” do cha ông để lại tới nhà đại gia nói trên để tận mắt chiêm ngưỡng tác phẩm của người xưa. Khi tới nơi, cả tôi và anh bạn đã vô cùng sửng sốt khi thấy 2 “cụ sanh” đã được phẫu thuật hoàn toàn bộ cành già và ngọn của cây. Trước mắt tôi là 2 gốc cây cụt lủn với bộ rễ quằn quại ôm lấy phiến đá khiến tôi toát mồ hôi. Nhìn những vết cắt trên cành cây giờ đây nhựa đã thôi không chảy nhưng chúng bết lại bầm tím như huyết đọng. Anh bạn tôi cất tiếng hỏi chủ nhân thì nhận được câu trả lời tỉnh queo vô cảm rằng: “Các cụ xưa không biết chơi nên làm cành cong queo quá, tôi mua có 30 triệu sợ gì mà không cắt”. Tôi hỏi tiếp: “Vậy anh định làm cành thế nào?”. Chủ nhân trả lời rất lạc quan rằng “Đợi mầm rồi cắt giật”. Anh bạn tôi thì thầm nửa mỉa mai, nửa đau xót. ‘ Tính kinh tế có khi có lời đấy vì mua có 2 cây bây giờ lại chả đến 7,8 cây à”. Ông chủ vội tiếp lời: “Vâng, những cành này dâm xuống có khi lại được mấy cây cỡ trung”. Một cảm giác đắng đót lan khắp người, tôi rủ anh bạn ra về mặc cho chủ nhân ra sức mời ở lại để chia sẻ kinh nghiệm làm cây. Do nôn nóng hoặc thiếu hiểu biết vị chủ nhân đó đã làm cái việc can thiệp thô bạo vào quy trình sinh trưởng của cây và phá hỏng một tác phẩm mà bao tâm huyết của nghệ nhân đã hun đúc, gửi gắm trong đó. Anh bạn tôi tâm sự rằng, nếu người làm ra hai cây sanh nói trên còn sống và chứng kiến sự việc trên không hiểu sẽ đau lòng đến đâu! Tôi chợt nhớ đến chuyện mà công luận gần đây hay nhắc tới rất nhiều khi chúng ta đang làm hỏng các di tích lịch sử bằng cách tôn tạo, tu sửa nững di tích đó một cách thiếu khoa học như việc thay cột gỗ bằng cột xi măng ở một ngôi chùa cổ, hay thay ngói. Trở lại câu chuyện về cây thì việc làm trên cũng làm ta thấm buồn, nhưng khi tìm hiểu thêm về nguyên nhân sâu xa của nó ta lại càng thấy buồn hơn, đó chính là câu chuyện nhân tình thế thái, là cách hành xử của những người chơi cây với nhau. Sự việc là như thế này... Chính anh bạn tôi do quá bức xúc đã đi tìm sự thật vì sao 2 cây sanh cổ có giá trị lịch sử và thẩm mĩ như vậy lại bị hủy hoại một cách dễ dàng và vô tâm đến thế. Nguyên nhân lại cũng thật vô cùng đơn giản là sự đố kị trong nghề chơi với nhau mà một nhóm người do không mua được 2 tác phẩm trên cùng nhau “hợp đồng tác chiến” khuyến khích người chủ mới cắt bỏ bộ cành của nó với lý do “ không đẹp, nếu để thì cây không có giá trị”. Người mới chơi do hiểu biết hạn chế, dễ bị mê hoặc và đi đến quyết định sai lầm mà có lẽ nhiều năm sau chưa chắc đã sửa chữa được. Hai cây sanh đó 2 năm sau được “ cải cách”những vẫn là 2 cái “phôi” cây già. Vì quá già nên việc nảy mầm ở những phần cần thiết tạo cành cho cây không có và nó cứ tồn tại như một bằng chứng sống làm cho chủ nhân luôn cảm thấy ân hận, xót xa. Tiền bạc mất có thể tìm lại được song việc bị chê cười, bị mất cảm hứng chơi thì khó có thể tìm lại. Vậy lương tâm của ai đó có bị cắn rứt không? Tôi nghĩ rằng có đấy. Những người đam mê thú chơi cây có kinh nghiệm thì nhận xét rằng: Người chơi sau chỉ cần giữ được nét đẹp của người chơi trước thì cũng đã là nghệ nhân rồi. Câu nói ấy thật đúng với nghề chơi cũng như tâm tình của người chơi. Việc bảo tồn, trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống trong chơi cây cảnh nghệ thuật như là thước đo về tâm đức của người chơi cây. Nói như vậy không có nghĩa là cứ mua cây về chơi rồi “bảo tồn”, giữ nguyên hình nguyên dạng của nó là điều kiện bắt buộc. Như vậy thì cây sẽ thiếu dấu ấn cá nhân của người chơi cũng như tính đa dạng của các dáng cây. Do đó, ngoài chữ tâm ta cũng cần phải có chữ “tầm” trong thú chơi tao nhã này. Có người cho rằng bỏ nhiều tiền bạc ra sưu tầm những cây có tiếng trong thiên hạ mang về vườn nhà mình sẽ có “tầm”, quan niệm như vậy chưa đủ. Người chơi cây muốn đạt được chữ “tầm” trước hết phải trang bị cho mình vốn hiểu biết về loại hình nghệ thuật này. Những kiến thức về loại cây, kiểu dáng, độ tuổi và quá trình sinh trưởng của cây là những điều mấu chốt. Việc giữ nguyên vẹn dáng thế, cành tán của cây hay chỉnh sửa cho phù hợp cần phải được nghiên cứu một cách thấu đáo. Đó chính là lí do mà nhiều người chơi “nổi tiếng” nhưng thiếu “tầm” phải trả học phí quá cao khi gia nhập làng chơi. Và tất nhiên cũng có nhiều người chơi dù bỏ ra không thật nhiều tiền vẫn có được các tác phẩm đẹp và được mọi người nể phục. Xã hội ngày càng phát triển, việc tạo ra các sản phẩm công nghệ cao đang làm thay đổi rất nhiều cuộc sống vật chất của chúng ta, thú chơi cây cảnh chắc chắn sẽ tồn tại và phát triển song hành cùng thời đại vì đó là món ăn tinh thần khó chán nhất một khi bạn đã bước vào làng chơi. Tuy nhiên việc chơi như thế nào để thể hiện được sự tinh tế và nét đẹp văn hóa là cái đích mà ắt hẳn người yêu cây cảnh nào cũng đều mong muốn đạt được. Để kết thúc bài viết này, tôi xin được trích câu nói của Harry Tomlinson trong tác phẩm nổi tiếng (Bonsai - The Art of Life: Bonsai - Nghệ thuật của cuộc sống): “Cây cảnh nghệ thuật sẽ làm thay đổi cuộc sống của bạn bằng sự nhân ái và đức tính nhẫn nại của chính bạn"
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường và suy giảm chất lượng đất ngày càng nghiêm trọng, việc phát động phong trào trồng cây xanh và xây dựng môi trường sống bền vững đang trở thành yêu cầu cấp thiết. Nhận thức rõ điều này, từ đầu năm 2025 đến nay, Hội Nông dân các cấp tỉnh Bắc Ninh đã phát huy vai trò nòng cốt trong công tác tuyên truyền, vận động hội viên, nông dân thực hiện tốt nhiệm vụ trồng, chăm sóc cây xanh và bảo vệ môi trường góp phần vào tiến trình xây dựng nông thôn mới bền vững.
Do ảnh hưởng của bão số 1, các tỉnh miền Trung như Thừa Thiên Huế, Quảng Bình, Quảng Trị và Hà Tĩnh đã ghi nhận lượng mưa lớn trong nhiều giờ liên tục, khiến lũ trên các sông lên nhanh, nhiều vùng trũng bị ngập sâu, gây thiệt hại đáng kể về sản xuất nông nghiệp và ảnh hưởng đến đời sống người dân.
Do ảnh hưởng của bão số 1 (tên quốc tế: WUTIP), trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh - Quảng Bình, ngày 12/6 xảy ra mưa vừa đến mưa to diện rộng, gây ngập úng trên diện rông, trước diễn biến phức tạp của mưa bão người dân đã chủ động thực hiện nhiều biện pháp nhằm hạn chế thấp nhất thiệt hại.
Sau khi nhận được báo cáo từ Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Bố Trạch về tình hình châu chấu phá hại trên cây luồng trồng lấy măng ở thị trấn Nông trường Việt Trung. Các cơ quan hướng dân người dân cách phòng trừ nhằm giảm thiểu thiệt hại do châu cháu gây ra.
Từ bỏ công việc ổn định nơi thành thị, cử nhân 9X quyết định về quê khởi nghiệp với nghề nuôi chồn hương. Sau gần 10 năm bền bỉ theo đuổi, hiện trang trại của anh mỗi năm mang về hơn nửa tỷ đồng tiền lãi.
Mấy ngày gần đây nhiều hecta rừng luồng măng của người dân ở huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình đang bị hàng triệu con châu chấu tàn phá nặng nề, khiến người dân lo lắng. Luồng là cây chủ lực, mang lại thu nhập chính của người dân miền núi.
Từ tình yêu quê hương và ký ức tuổi thơ, anh Phạm Quang Đỗ (46 tuổi, Tứ Kỳ, Hải Dương) đã dành hơn 20 năm sưu tầm gần 15.000 chiếc chum, vại, bình sành cổ.
Nằm giữa làng cổ Lộc Yên (Quảng Nam), ngôi nhà gần 200 năm tuổi của ông Đồng Viết Mão được làm hoàn toàn từ gỗ mít, nổi bật với không gian mát rượi quanh năm.
“30% là kỹ thuật, 70% còn lại là cái hồn của hoa” - chàng trai Nguyễn Đình Lương chia sẻ về bí quyết khiến những bông hoa của mình luôn mang nét riêng biệt.
Hội Nông dân tỉnh Bắc Ninh vận động hội viên, nông dân thực hiện nhiệm vụ trồng, chăm sóc cây xanh và bảo vệ môi trường nhằm xây dựng nông thôn mới bền vững
Do ảnh hưởng của bão số 1, các tỉnh miền Trung như Thừa Thiên Huế, Quảng Bình, Quảng Trị và Hà Tĩnh đã ghi nhận lượng mưa lớn trong nhiều giờ liên tục.
EcoBambu tiên phong trong lĩnh vực chế tác, sản xuất và phát triển chuỗi giá trị từ cây tre, từng bước hiện thực hóa khát vọng “sống xanh, sống tinh tế”.
Mới đây, Sở Nông nghiệp - Môi trường Quảng Bình phối hợp với Trung tâm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật vùng Khu IV đã đến kiểm tra hiện trường để hướng dẫn người
Tận dụng cành lá dừa nước tưởng chừng bỏ đi, các nghệ nhân ở Hội An (Quảng Nam) đã biến chúng thành những bức tranh "xuyên sáng" độc đáo để bán cho du khách.
Mấy ngày gần đây nhiều hecta rừng luồng măng của người dân ở huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình đang bị hàng triệu con châu chấu tàn phá nặng nề, khiến người dân
Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng đã yêu cầu các cấp, ngành, đơn vị trên địa bàn thành phố tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả
Giữa vùng đất giàu truyền thống văn hóa, Từ Sơn Garden City nổi lên như một biểu tượng mới cho phong cách sống đẳng cấp, bền vững và hài hòa với thiên nhiên.
Sống xanh không chỉ là xu hướng, mà là cách để tái kết nối với thiên nhiên, phục hồi năng lượng tích cực và nâng cao chất lượng sống từ chính tổ ấm của mình.
Không chỉ để làm đẹp không gian sống, 3 loại cây cảnh dưới đây còn được ví như “bảo vật phong thủy” giúp chiêu tài, giữ lộc, thu hút sinh khí cho gia chủ.
Tận dụng cành lá dừa nước tưởng chừng bỏ đi, các nghệ nhân ở Hội An (Quảng Nam) đã biến chúng thành những bức tranh "xuyên sáng" độc đáo để bán cho du khách.
Rất đỗi tự hào khi được ghé thăm và nghe kể câu chuyện về người viết nhạc giữa biển khơi - nhạc sĩ Nguyễn Hồng Sơn, tác giả của những ca khúc viết lính biển
Tối 31/5, Lễ hội pháo hoa Quốc tế Đà Nẵng 2025 (DIFF 2025) chính thức khai mạc bên bờ sông Hàn với chủ đề “Đà Nẵng – Kỷ nguyên mới”, thu hút hàng chục nghìn khá
Nằm giữa làng cổ Lộc Yên (Quảng Nam), ngôi nhà gần 200 năm tuổi của ông Đồng Viết Mão được làm hoàn toàn từ gỗ mít, nổi bật với không gian mát rượi quanh năm.
Không chỉ là công trình kiến trúc hiếm hoi còn giữ nguyên vẹn hình dáng ban đầu, nhà cổ Quân Thắng còn gắn liền với một thời kỳ hoàng kim của Hội An xưa.
