Theo chuyên trang y tế WebMD, rau là nhóm thực phẩm giàu dinh dưỡng nhưng lại ít calo, giàu vitamin, khoáng chất, chất xơ và đặc biệt là các chất chống oxy hóa – hợp chất có khả năng bảo vệ tế bào khỏi tổn thương, giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính. Trong danh sách các loại rau tốt nhất, cải bó xôi được đánh giá cao nhờ thành phần dinh dưỡng đa dạng và dồi dào, đặc biệt giàu vitamin A, C, K, folate, chất xơ và chất chống oxy hóa như lutein, zeaxanthin.
Cải bó xôi, còn gọi là rau bina hay rau chân vịt, là một loài thực vật thuộc họ Dền (Amaranthaceae), có nguồn gốc từ khu vực Trung Á và Tây Nam Á. Loại rau này từ lâu đã được ưa chuộng trên toàn thế giới vì tính dễ chế biến, vị thanh mát và giá trị sức khỏe toàn diện.
 |
| Cải bó xôi có nhiều lợi ích sức khỏe, lại có giá trị kinh tế cao. |
Theo Today, cải bó xôi là một trong những loại rau lành mạnh nhất hiện nay nhờ chứa nhiều chất chống oxy hóa mạnh mẽ, như lutein, zeaxanthin, quercetin và beta-carotene. Những chất này giúp bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh mãn tính như ung thư, tim mạch, tiểu đường tuýp 2 và đặc biệt có vai trò duy trì sức khỏe đôi mắt, ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng – nguyên nhân hàng đầu gây mất thị lực ở người lớn tuổi.
Ngoài ra, cải bó xôi còn nổi bật nhờ hàm lượng cao vitamin A, C, K, folate và khoáng chất như sắt, magie, giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ chuyển hóa và duy trì sức khỏe xương khớp.
Đáng chú ý, cải bó xôi còn được cho là có lợi cho não bộ và quá trình lão hóa. Một nghiên cứu của Mỹ cho thấy, những người tiêu thụ trên một cốc rau lá xanh mỗi ngày – bao gồm cải bó xôi – có khả năng nhận thức tương đương với người trẻ hơn 11 tuổi, so với người không ăn rau lá xanh.
Chuyên gia dinh dưỡng Samantha Cassetty (Mỹ) nhận xét: “Cải bó xôi là một trong những loại rau dễ thêm vào bữa ăn nhất. Bạn có thể cho vào món sinh tố, súp, mì ống, salad hay chế biến cùng trứng. Nó vừa ngon miệng, vừa tốt cho sức khỏe toàn diện.”
 |
| Cải bó xôi nấu canh. |
Không chỉ được đánh giá cao về mặt dinh dưỡng, cải bó xôi còn là một loại rau dễ canh tác và mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt tại Việt Nam. Nhờ khả năng sinh trưởng nhanh, ít sâu bệnh và phù hợp với khí hậu đa dạng, cải bó xôi hiện được trồng phổ biến từ Bắc chí Nam, đặc biệt tại các địa phương có thế mạnh về nông nghiệp như Hà Nội, Đà Lạt (Lâm Đồng), Đồng Nai, Tây Ninh, Bình Phước…
Cải bó xôi có thể thu hoạch sau 30 – 40 ngày gieo trồng, không đòi hỏi kỹ thuật cao, lại phù hợp với mô hình nông nghiệp hữu cơ, ít sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Điều này không chỉ giúp người tiêu dùng yên tâm mà còn gia tăng giá trị sản phẩm trên thị trường. Hiện giá cải bó xôi dao động từ 25.000 – 35.000 đồng/kg, cao gấp 2 – 3 lần so với các loại rau thông dụng như rau muống, cải ngọt, xà lách…
Nhiều hộ nông dân tại Đà Lạt, Đồng Nai, Hà Nội… cũng khẳng định, thu nhập từ trồng cải bó xôi có thể cao gấp 3 lần so với canh tác các loại rau truyền thống. Với nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng quan tâm đến sức khỏe và thực phẩm sạch, cải bó xôi đang trở thành lựa chọn ưu tiên trong sản xuất nông nghiệp bền vững.
Đặc biệt, tại Thanh Hóa, mô hình liên kết sản xuất – bao tiêu sản phẩm rau cải bó xôi đang mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt cho người nông dân. Theo Báo Thanh Hóa, mô hình này được triển khai tại Hợp tác xã (HTX) kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Phú Lộc (huyện Hậu Lộc), liên kết với Công ty CP Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Ninh Bình).
 |
| Người dân xã Phú Lộc (Hậu Lộc, Thanh Hóa) nhập cải bó xôi cho Công ty CP Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (Ninh Bình) theo hợp đồng liên kết sản xuất. (Ảnh: Lê Hợi/Báo Thanh Hóa). |
Chị Đoàn Thị Năm – một hộ dân tham gia mô hình – cho biết, trong vụ đông 2022 – 2023, gia đình chị trồng 2 sào cải bó xôi theo hình thức liên kết để cung cấp sản phẩm cho công ty. Nhờ áp dụng đúng quy trình kỹ thuật, cây rau phát triển tốt, sinh trưởng nhanh, ít sâu bệnh. Cải bó xôi ưa sáng nhẹ, dễ chăm sóc, sau khoảng 45 ngày kể từ khi gieo trồng là có thể thu hoạch.
Theo chị Năm, trung bình mỗi sào rau đạt năng suất khoảng 1,5 tấn/vụ. Với mức giá thu mua ổn định, lợi nhuận đạt hơn 3 triệu đồng/sào/vụ – cao gấp 2 đến 3 lần so với trồng rau màu khác.
Ông Hoàng Văn Toàn – Giám đốc HTX Phú Lộc – thông tin thêm: HTX hiện liên kết trồng khoảng 20ha cải bó xôi với gần 200 hộ dân, sản phẩm chủ yếu phục vụ xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản. Với ưu điểm thời gian sinh trưởng ngắn, người dân có thể canh tác 4 vụ/năm. Ước tính mỗi ha rau cải bó xôi có thể mang lại lợi nhuận lên tới gần 300 triệu đồng/năm.
Hiện tại, HTX đang sử dụng ba giống cải bó xôi chủ lực gồm: cải F1 (cao sản), cải chịu lạnh và cải chịu nhiệt – phù hợp với điều kiện trồng quanh năm. Mô hình này không chỉ nâng cao thu nhập cho nông dân mà còn giúp ổn định đầu ra cho sản phẩm, góp phần thúc đẩy chuyển đổi cây trồng theo hướng bền vững và hiệu quả hơn.
Không chỉ là "siêu thực phẩm" tốt cho sức khỏe tim mạch, xương khớp, mắt và miễn dịch, cải bó xôi đang khẳng định vai trò kép: bảo vệ sức khỏe cộng đồng và mang lại thu nhập ổn định cho người nông dân Việt.
