Cherry, chà là – những loại cây ăn quả vốn được coi là khó trồng ở Việt Nam – đang sinh trưởng tốt, cho trái tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi Khánh Hòa. Các mô hình này không chỉ mở ra cơ hội kinh tế mà còn định hướng phát triển nông nghiệp sạch, bền vững.
 |
| Cây cherry được trồng thành công tại tỉnh Khánh Hòa. |
Tại xã Trung Khánh Vĩnh – nơi mùa khô kéo dài, hơn 200 gốc cherry giống Brazil của Nông trại Hoa Quả Sơn đang phát triển ổn định, cao trên 2 mét, lá xanh dày, trái kết sai. Khi chín, quả chuyển từ xanh nhạt sang vàng hồng, đỏ thẫm rồi tím đen, vị chua thanh xen ngọt dịu, hương thơm đặc trưng.
Mô hình trồng cherry được thực hiện theo hướng hữu cơ: cải tạo đất, chọn giống phù hợp, dẫn nước suối tưới nhỏ giọt, tuyệt đối không sử dụng hóa chất. Dù sản lượng ban đầu chưa cao, đây được xem là bước khởi đầu quan trọng, chứng minh khả năng phát triển nông nghiệp chất lượng cao ở miền núi Khánh Hòa.
Chị Nguyễn Thị Lanh (TP Nha Trang) sau khi đến thăm trang trại chia sẻ: “Trước giờ tôi chỉ thấy cherry trên tivi hoặc trong siêu thị, chưa nghĩ ở đây lại trồng được. Ăn thử thấy trái mọng nước, chua chua ngọt ngọt, rất dễ chịu”.
Không chỉ cherry, nhiều loại cây ăn quả khác như chôm chôm, vú sữa hoàng kim, hồng socola, bưởi Rubi, lựu Ấn Độ, sầu riêng Musang King… cũng được đưa vào trồng thử nghiệm theo hướng hữu cơ. Năm 2025, xã Trung Khánh Vĩnh có 5 sản phẩm đạt chuẩn OCOP cấp tỉnh, phản ánh rõ sự chuyển mình của nông sản miền núi.
Tại phường Tấn Tài, ông Nguyễn Tùng Minh Tân trồng hơn 80 cây chà là nhập từ Thái Lan trên diện tích 2.000 m². Sau gần 4 năm, nhiều cây đã cho tới 11 buồng, mỗi buồng nặng gần 9 kg – con số hiếm thấy ngay cả ở những quốc gia có truyền thống trồng chà là.
Quả chà là khi chín chuyển dần từ xanh sang vàng, đỏ rồi đỏ sẫm, vừa đẹp mắt vừa có giá trị kinh tế cao. Vườn được canh tác hoàn toàn theo mô hình hữu cơ, không dùng thuốc hóa học. Từ giữa tháng 7/2025, khu vườn mở cửa đón khách tham quan, kết hợp trải nghiệm du lịch nông nghiệp.
Ông Tân cho biết: “Cây chà là hợp với vùng này, chịu được khô hạn nhưng cũng phát triển tốt nếu có nước. Tôi tưới mỗi ngày, bón phân chuồng, chăm kỹ từ lúc ra hoa đến thu hoạch mất khoảng 6 tháng”.
 |
| Cây chà cho năng suất cao tại vùng trồng phía Nam tỉnh Khánh Hòa. |
Sự xuất hiện của cherry, chà là cùng nhiều giống cây giá trị khác như nho, táo, nha đam, tỏi, sầu riêng, mít Thái… đang thay đổi diện mạo nông nghiệp Khánh Hòa. Từ sản xuất nhỏ lẻ, tự phát, nông dân chuyển sang mô hình bài bản, hữu cơ, tuần hoàn, nâng cao giá trị nông sản.
Ông Nguyễn Duy Quang – Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh – cho biết địa phương đang triển khai đề án đánh giá thổ nhưỡng, điều tra đất đai. Kết quả sẽ làm cơ sở quy hoạch lại từng vùng sản xuất theo nhóm cây trồng – vật nuôi chủ lực, đồng thời xây dựng mã số vùng trồng và tiêu chuẩn chất lượng, giúp nông sản Khánh Hòa tăng sức cạnh tranh.
“Việc phân vùng hợp lý sẽ giúp người dân chọn đúng cây trồng, tránh tình trạng ‘trồng đại rồi nhổ bỏ’. Đây là bước đi cần thiết để nâng tầm giá trị cây trồng, phát triển nông nghiệp địa phương bền vững” – ông Quang nhấn mạnh.
