Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, tính đến cuối năm 2024, kim ngạch xuất khẩu dừa tươi của Việt Nam đạt khoảng 390 triệu USD, ghi nhận mức tăng trưởng đột phá lên tới 61% so với cùng kỳ năm 2023. Đây là mức tăng cao nhất từ trước đến nay đối với mặt hàng dừa tươi, cho thấy nhu cầu tiêu thụ dừa Việt Nam trên thị trường quốc tế đang gia tăng mạnh mẽ.
Không chỉ dừng lại ở dừa tươi, tổng giá trị xuất khẩu toàn ngành dừa, bao gồm cả các sản phẩm chế biến từ dừa như: nước cốt dừa, dầu dừa, cơm dừa nạo sấy, chỉ xơ dừa, đồ mỹ nghệ từ dừa…, đã đạt gần 1,1 tỷ USD vào cuối năm 2024. Con số này tăng hơn 20% so với tổng kim ngạch xuất khẩu dừa năm 2023, khẳng định vị thế của ngành dừa trong nhóm nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.
Đáng chú ý, dừa hiện đứng thứ ba trong nhóm nông sản xuất khẩu giá trị cao nhất của Việt Nam, chỉ xếp sau sầu riêng và thanh long. Dừa chiếm tới 5,47% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả cả nước – một con số rất đáng kể đối với một mặt hàng trước đây từng bị xem là "quả quê" với giá trị thấp.
Đà tăng trưởng mạnh mẽ của dừa Việt Nam chủ yếu đến từ nhu cầu tiêu thụ tại các thị trường lớn như Trung Quốc, Mỹ, châu Âu, Hàn Quốc, Nhật Bản… Cùng với đó, các sản phẩm chế biến từ dừa như dầu dừa nguyên chất, nước dừa đóng hộp, chỉ xơ dừa xuất khẩu cũng không ngừng mở rộng thị trường nhờ đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm quốc tế.
Các chuyên gia nông nghiệp đánh giá, với xu hướng tiêu dùng hướng đến sản phẩm tự nhiên, lành mạnh và nguồn nguyên liệu bền vững, xuất khẩu dừa Việt Nam còn nhiều dư địa để bứt phá trong thời gian tới, hướng tới mục tiêu kim ngạch từ 1,5 – 2 tỷ USD mỗi năm.
Quả dừa là nguồn dưỡng chất dồi dào
Theo chuyên trang y tế WebMD (Mỹ), dừa chứa nhiều chất xơ, protein, sắt, mangan, đồng, magie và vitamin C – những dưỡng chất thiết yếu cho cơ thể. Nhờ thành phần giàu dinh dưỡng, dừa giúp bổ sung khoáng chất, cân bằng điện giải và hỗ trợ tăng cường sức đề kháng.
 |
| Quả dừa có nhiều lợi ích sức khỏe. |
Dầu dừa nguyên chất cũng chứa nhiều polyphenol và vitamin E, có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào khỏi tác động của các gốc tự do – nguyên nhân hàng đầu dẫn đến lão hóa và nhiều bệnh mạn tính như tim mạch, ung thư.
Phần cùi dừa chứa axit béo chuỗi trung bình (MCFA), đặc biệt là axit lauric – nguồn chất béo lành mạnh được chuyển hóa nhanh chóng thành năng lượng, không tích tụ dưới dạng mỡ thừa. MCFA còn giúp thúc đẩy trao đổi chất, hỗ trợ kiểm soát cân nặng và tăng sức bền khi vận động. Chất xơ trong cùi dừa có lợi cho hệ tiêu hóa, giúp tăng cảm giác no, điều hòa đường huyết và giảm nguy cơ rối loạn tiêu hóa.
Một số nghiên cứu sơ bộ cho thấy, MCFA trong dầu dừa có thể chuyển hóa thành ketone – nguồn năng lượng thay thế cho tế bào não khi khả năng hấp thu glucose giảm sút, nhất là ở người cao tuổi hoặc người suy giảm nhận thức.
Theo British Journal of Nutrition, chế độ ăn giàu MCFA còn giúp cải thiện chức năng nhận thức, giảm viêm thần kinh và bảo vệ não bộ trước nguy cơ lão hóa và stress oxy hóa.
Chưa kể dầu dừa còn chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa tự nhiên như polyphenol, vitamin E, có tác dụng loại bỏ gốc tự do và làm chậm quá trình lão hóa. Theo International Journal of Molecular Sciences, tiêu thụ dầu dừa nguyên chất với lượng phù hợp có thể giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính, bao gồm ung thư.
Dừa ở Việt Nam đem lại giá trị kinh tế cao
Việt Nam là một trong những quốc gia có diện tích trồng dừa lớn nhất thế giới, với tổng diện tích hơn 190.000 ha, tập trung chủ yếu tại các tỉnh ven biển Nam Trung Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long. Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bến Tre được mệnh danh là "thủ phủ dừa" của Việt Nam với diện tích hơn 78.000 ha, chiếm khoảng 50% diện tích dừa cả nước. Trà Vinh, Vĩnh Long, Tiền Giang, Sóc Trăng... là những địa phương trồng dừa lớn tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
Các địa danh như Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên, Ninh Thuận... đều là những nơi trồng dừa nổi tiếng tại khu vực Nam Trung Bộ, đặc biệt là giống dừa xiêm xanh, dừa ta bản địa. Ngoài ra, một số tỉnh Tây Nguyên và khu vực ven biển miền Trung cũng đang mở rộng diện tích trồng dừa nhờ điều kiện khí hậu phù hợp.
Cây dừa không chỉ là nguồn nguyên liệu chế biến thực phẩm, nước giải khát mà còn phục vụ xuất khẩu nguyên liệu, sản phẩm chế biến sâu như dầu dừa, nước cốt dừa, chỉ xơ dừa, than hoạt tính, đồ thủ công mỹ nghệ…
 |
| Cây dừa không chỉ là nguồn nguyên liệu chế biến thực phẩm, nước giải khát mà còn phục vụ xuất khẩu nguyên liệu, |
Theo Hiệp hội Dừa Việt Nam, ngành dừa hiện tạo việc làm ổn định cho khoảng 500.000 lao động và mang lại thu nhập ổn định cho hàng trăm ngàn hộ nông dân. Thu nhập trung bình từ canh tác dừa đạt từ 80-120 triệu đồng/ha/năm, tùy vào mô hình sản xuất và sản lượng.
Ngoài xuất khẩu dừa tươi, ngành dừa Việt Nam đang đẩy mạnh chế biến sâu để tăng giá trị sản phẩm. Tính đến năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu các sản phẩm từ dừa đã vượt mốc 1,1 tỷ USD, tăng hơn 20% so với năm trước. Sản phẩm dừa Việt Nam hiện có mặt tại hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có những thị trường khó tính như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc.
Cây dừa có khả năng thích nghi cao với điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm, chịu hạn tốt, ít sâu bệnh, chi phí đầu tư thấp, tuổi thọ cao (20-25 năm), được đánh giá là cây trồng bền vững, phù hợp với mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh, kinh tế tuần hoàn.
Trong những năm tới, ngành dừa Việt Nam đặt mục tiêu nâng kim ngạch xuất khẩu lên 1,5 - 2 tỷ USD/năm, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào chế biến và mở rộng diện tích trồng theo hướng hữu cơ, bền vững.
Anh Quân
