Từ đất hoang hóa đến trang trại tiền tỷ
 |
| Vùng trồng bắp và dưa leo xen canh áp dụng công nghệ hiệu quả của chị Xuân tại Khánh Hòa. Ảnh: Báo Dân Việt |
Cách đây vài năm, vùng đất rộng gần 40ha tại phường Đô Vinh, tỉnh Ninh Thuận cũ (nay thuộc Khánh Hòa sau sáp nhập), chỉ là khu đất cằn khô, bạc màu, bỏ hoang nhiều năm. Thế nhưng, với tầm nhìn dài hạn, chị Nguyễn Thị Xuân đã nhìn thấy tiềm năng trong chính mảnh đất này.
Tháng 3/2025, chị quyết định vay 10 tỷ đồng từ Agribank chi nhánh Phan Rang – Ninh Thuận để đầu tư cải tạo toàn bộ khu đất: lắp đặt hệ thống tưới tiêu tự động, điện mặt trời, đào ao trữ nước, mua máy cày hiện đại, xử lý đất bằng phân hữu cơ từ phân bò.
Mô hình trồng xen canh: Hiệu quả kép từ đất và công
 |
| Mạnh dạn áp dụng mô hình xen canh và xuất khẩu, chị Xuân cho biết mô hình này cho kết quả vượt trội so với độc canh. Ảnh: Báo Dân việt |
Không chọn trồng độc canh một loại cây, chị Xuân áp dụng mô hình trồng xen canh bắp và dưa leo theo hình thức cuốn chiếu – tức là chia nhỏ diện tích, trồng nối vụ luân phiên quanh năm. Sự kết hợp này không chỉ giúp tối ưu hoá diện tích, mà còn hạn chế sâu bệnh, giảm áp lực thị trường và duy trì dòng tiền đều đặn mỗi tháng.
Theo chị Xuân, dưa leo có thời gian thu hoạch ngắn (30–45 ngày), trong khi bắp cần từ 70–90 ngày. Việc trồng xen canh giúp cây phát triển bổ trợ lẫn nhau: dưa leo phủ đất giữ ẩm, còn bắp tạo bóng mát vừa phải. Mỗi ngày, vườn dưa leo cho sản lượng từ 5–8 tấn, giá bán dao động từ 8.000–15.000 đồng/kg tùy thời điểm, đặc biệt dịp Tết có thể lên tới 20.000 đồng/kg. Trung bình mỗi tháng, chị thu hoạch từ 150–200 tấn dưa leo, mang về hơn 3 tỷ đồng doanh thu.
Với bắp, chị trồng các giống phục vụ xuất khẩu, giá bán từ 5.000–6.000 đồng/trái. Mỗi sào bắp có thể cho lãi trên 15 triệu đồng. Từ đầu năm 2025 đến nay, doanh thu từ bắp đã đạt khoảng 1,4 tỷ đồng.
Ưu điểm và nhược điểm của mô hình trồng xen canh
 |
| Trồng xen canh rau cải và bắp trên cùng một luống. |
Ưu điểm:
Tối ưu đất canh tác: giúp khai thác hiệu quả từng mét vuông, đặc biệt với những vùng đất mới cải tạo.
Hạn chế sâu bệnh, giảm rủi ro mùa vụ: nhờ luân canh và xen canh, đất không bị kiệt dinh dưỡng một chiều, dịch bệnh ít lây lan hơn.
Tăng thu nhập quanh năm: mô hình cuốn chiếu giúp có sản phẩm thu hoạch đều, tránh "dội chợ".
Đa dạng hóa sản phẩm đầu ra, dễ thích ứng với biến động thị trường.
Nhược điểm:
Yêu cầu kỹ thuật cao hơn: đòi hỏi kiến thức về thời vụ, giống cây, cách phối trộn dinh dưỡng và chăm sóc riêng biệt cho từng loại cây.
Khó cơ giới hóa đồng loạt: vì các loại cây khác nhau về chiều cao, mật độ, thời gian sinh trưởng nên máy móc cần điều chỉnh phù hợp.
Khó kiểm soát sâu bệnh đồng đều: nếu không được theo dõi sát, có thể lây lan chéo giữa các loại cây.
Tuy nhiên, theo chị Xuân, nếu có đầu tư bài bản và quản lý khoa học, mô hình vẫn mang lại hiệu quả vượt trội so với độc canh.
Lãi ròng 2,4 tỷ đồng/năm và hướng đi tương lai
Với tổng doanh thu hơn 4,4 tỷ đồng tính từ đầu năm 2025 đến nay, sau khi trừ chi phí đầu tư và vận hành, gia đình chị Xuân thu lãi khoảng 2,4 tỷ đồng – một con số đáng nể với mô hình nông nghiệp thuần Việt.
Không dừng lại ở bắp và dưa leo, chị đang tiếp tục thử nghiệm trồng một số loại cây ăn quả như sầu riêng, mít, chuối để từng bước chuyển đổi trang trại theo hướng đa canh và nông nghiệp tuần hoàn. Hệ thống điện mặt trời và tưới nhỏ giọt hiện đại cũng đang giúp tiết kiệm chi phí vận hành và nâng cao hiệu suất sản xuất.
Gợi mở cho nông nghiệp địa phương
 |
| Mô hình trồng ớt sừng vàng xen canh trong vườn cây ăn trái, đem lại thu nhập cao cho nông dân. Ảnh: khuyennongkiengiang |
Trong bối cảnh tỉnh Khánh Hòa mới sau sáp nhập đang tái cơ cấu hạ tầng và định hướng lại phát triển nông nghiệp, mô hình của chị Nguyễn Thị Xuân là minh chứng rõ ràng cho hướng đi đúng đắn: đầu tư có chiều sâu, ứng dụng khoa học – kỹ thuật, chọn cây trồng phù hợp và dám nghĩ lớn.
Lê Anh (Tổng hợp)
