"Cán bộ giả" qua màn hình: Tiền tỷ "bay hơi" khó tin
Theo báo cáo từ chương trình 315 của CCTV (Trung Quốc), tính đến đầu năm 2025, đã có hơn 2.000 nông dân trên khắp nước này trở thành nạn nhân của chiêu trò lừa đảo bằng AI, với tổng thiệt hại lên tới 320 triệu NDT (tương đương 1.138 tỷ đồng Việt Nam). Con số khổng lồ này cho thấy mức độ nghiêm trọng và nguy hiểm của loại tội phạm công nghệ cao này.
 |
| Những kẻ lừa đảo không chỉ dừng lại ở việc tạo ra các video giả mạo. Chúng còn sử dụng khuôn mặt của các cán bộ, lãnh đạo tỉnh, thành phố và các quận để ngụy tạo video tuyên truyền chính sách, khiến bà con nông dân dễ dàng tin tưởng. |
Một trường hợp điển hình là ông Vương, một nông dân ở Sơn Đông. Ông đã nhận được một đoạn video từ người tự xưng là "cục trưởng cục Nông nghiệp" của huyện. Trong video, "vị cục trưởng" này nhiệt tình giới thiệu một dự án "công nghệ chuỗi khối kết hợp nhà kính thông minh" đầy hứa hẹn. Tin tưởng vào hình ảnh và lời nói như thật, ông Vương đã gom góp và chuẩn bị ký hợp đồng dự án với số tiền 800.000 NDT (khoảng 2,8 tỷ đồng Việt Nam). Chỉ đến lúc đó, ông mới bàng hoàng nhận ra, người trong video hoàn toàn không tồn tại, đó chỉ là hình ảnh giả mạo do kẻ lừa đảo tạo ra bằng công nghệ AI đổi mặt.
Chiêu trò tinh vi: Giả giọng nói, giả khuôn mặt lãnh đạo
Những kẻ lừa đảo không chỉ dừng lại ở việc tạo ra các video giả mạo. Chúng còn sử dụng khuôn mặt của các cán bộ, lãnh đạo tỉnh, thành phố và các quận để ngụy tạo video tuyên truyền chính sách, khiến bà con nông dân dễ dàng tin tưởng. Cảnh sát ở Thái Châu, Chiết Giang đã thu giữ một kho dữ liệu hình ảnh lừa đảo, trong đó chứa dữ liệu khuôn mặt của 176 lãnh đạo các cấp. Điều này cho thấy sự chuẩn bị công phu và quy mô lớn của các băng nhóm tội phạm này.
Không chỉ giả mạo hình ảnh, chúng còn sử dụng AI để bắt chước giọng nói của nhân viên trạm thiết bị nông nghiệp địa phương. Nhiều nạn nhân cho biết, ngay cả những câu cửa miệng, những đặc trưng trong lời nói của kẻ lừa đảo cũng giống hệt người thật, khiến bà con hoàn toàn không mảy may nghi ngờ.
Thổi phồng giá thiết bị, Bán "mô hình nhựa" giá hàng triệu đồng
Bên cạnh chiêu trò giả mạo danh tính, kẻ xấu còn lợi dụng lòng tin của nông dân để thổi phồng giá các thiết bị nông nghiệp thông minh. Một hệ thống kiểm soát nhiệt độ thông minh có giá thị trường chỉ 80.000 NDT (khoảng 284 triệu đồng) đã bị chúng "hô biến" thành "sản phẩm được cấp bằng sáng chế nhập khẩu từ Đức" và bán với giá 380.000 NDT (hơn 1,3 tỷ đồng). Thậm chí, một ngôi làng ở tỉnh An Huy đã phải vay tiền để mua 20 bộ thiết bị này, nhưng sau đó phát hiện thành phần cốt lõi của chúng chỉ là các cảm biến chất lượng thấp, được lấy từ thị trường đồ cũ.
 |
| Bên cạnh chiêu trò giả mạo danh tính, kẻ xấu còn lợi dụng lòng tin của nông dân để thổi phồng giá các thiết bị nông nghiệp thông minh. Ảnh: Meta AI |
Trường hợp của ông Lưu, một nông dân 58 tuổi ở Hà Nam, cũng là một bài học đắt giá. Ông đã nhận được cuộc gọi từ một "chuyên gia cục Nông nghiệp" thông báo rằng ruộng lúa mì của ông bị bệnh và cần mua màn hình thông minh của họ để theo dõi. Vì lo lắng cho vụ mùa, ông Lưu đã vay mượn 50.000 NDT (gần 178 triệu đồng) để mua thiết bị. Sau đó, ông mới cay đắng nhận ra "chuyên gia" đó là kẻ lừa đảo và "thiết bị" chỉ là một mô hình bằng nhựa vô giá trị.
Nông dân cần nâng cao cảnh giác, xác minh thông tin
Những câu chuyện đau lòng từ Trung Quốc là lời cảnh tỉnh rõ ràng: kẻ xấu đang lạm dụng công nghệ AI để trục lợi, đặc biệt nhắm vào những người thiếu kinh nghiệm về không gian mạng. Trong bối cảnh này, các chuyên gia khuyến nghị bà con nông dân Việt Nam cần đặc biệt nâng cao cảnh giác và trang bị kiến thức để tự bảo vệ tài sản của mình.
Xác minh danh tính: Khi nhận được bất kỳ cuộc gọi, tin nhắn hay video nào từ người tự xưng là cán bộ, chuyên gia hay lãnh đạo, hãy ngay lập tức kiểm tra lại thông tin bằng cách gọi điện trực tiếp đến số điện thoại chính thức của cơ quan đó hoặc đến tận trụ sở để xác minh.
Cảnh giác với lời mời chào hấp dẫn: Những dự án đầu tư "siêu lợi nhuận", những sản phẩm "công nghệ cao" với giá trị lớn nhưng lại yêu cầu chuyển tiền gấp, hay những lời hứa hẹn hỗ trợ bất thường đều cần được xem xét kỹ lưỡng. Tuyệt đối không chuyển tiền hay cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, mã OTP khi chưa xác minh rõ ràng.
Lưu ý các dấu hiệu bất thường: Nếu hình ảnh trong video bị mờ, giọng nói có vẻ giả tạo, hoặc có những chi tiết kỳ lạ (như logo phần mềm lạ xuất hiện ở góc màn hình), đó có thể là dấu hiệu của AI giả mạo.
