Trồng cây cảnh tuy không khó nhưng đòi hỏi sự công phu, nhiều kinh nghiệm. Sau đây là chia sẻ những cách chăm sóc cây cảnh bonsai chuẩn nhất. 

Hiện nay, trong mỗi ngôi nhà từ thành thị đến nông thôn hầu như nhà nào cũng có cây cảnh để vừa trang trí cho không gian ngôi nhà vừa mang đến không khí thiên nhiên trong lành. 

Trồng cây cảnh không chỉ là thú chơi mà còn là một nghề mang đến nguồn thu nhập.  Nắm chắc cách chăm sóc cây cảnh bonsai là điều rất cần thiết.

Với những đường nét uyển chuyển, cây bonsai có dáng hình của một cây cổ thụ và trông giống như một tác phẩm nghệ thuật độc đáo. Những giống cây trồng trong chậu đang được ưa thích hiện nay có thể kể đến như mai, sanh, si, linh sam, bông trang… Đây là những giống cây trồng rất dễ trồng và dễ tạo dáng, có thể thích nghi tốt trong được nhiều điều kiện thời tiết ko thuận lợi. Tuy rằng với mỗi loại cây sẽ cần có một điều kiện chăm sóc không giống nhau.  Tuy nhiên, nhìn chung vẫn đều dựa vào những nguyên tắc cơ bản sau:

Đất trồng Bonsai

Loại đất thường được chọn để ủ trồng cây cảnh thường là đất phù sa đóng lại sau mỗi đợt lũ lụt hoặc đất ruộng sau khi gặt hái xong. Đây là những loại đất có chứa nhiều chất dinh dưỡng và tốt cho sự phát triển của cây. Trong đó, đất phù sa là loại đất được sử dụng nhiều hơn hết.  

Sau một thời gian trồng, chúng ta cần thay đất trồng và chọn chậu phù hợp với kích thước của cây. Thay chậu được thực hiện khá đơn giản. Đầu tiên, bạn chọn loại đất tơi xốp, tiếp đó bón lót một lớp phân hữu cơ. Sau khi đưa cây vào chậu, cần tỉa bớt phần rễ xum xuê để cây phát triển tốt hơn.

Trong miền nam, người ta thường dùng đất trồng cây cảnh thường là xơ dừa, trấu trộn với cát và đất phù sa.  Tuy rằng đây là những công thức giúp cây thoát nước rất tốt ít bị ngập úng nhưng cần bổ sung thêm lượng phân bón với số lượng lớn bởi chất dinh dưỡng rất ít.

Tưới nước cho Bonsai

Lượng đất khi trồng cây cảnh trong chậu thường sẽ ít hơn và cũng khó giữ nước hơn so với những cây trồng ngoài đất. Cần phải thường xuyên tưới nước hơn. Nói chung, cây cảnh cũng có loại ưa nước và ít chịu nước. Do đó, tùy vào điều kiện sinh trưởng và khí hậu mà điều chỉnh lượng nước tưới phù hợp. 

Nhiều người mới chơi cây cảnh thường tưới nhiều nước khiến cây bị thối rễ và chết. Tùy vào sự phát triển của cây và độ ẩm của đất đẻ quyết định sẽ tưới bao nhiêu nước. Tốt nhất trước khi tưới nước cần xem đất dưới rễ cây khô hẳn hay chưa và loại đất đó có thoát nước tốt hay không.

Nên chọn nước tưới cây cảnh là những loại nước sông, suối, ao hồ…. Tưới nước vào buổi sáng hoặc chiều mát. Không nên tưới nhiều lần trong ngày sẽ dễ khiến cây bị thối rễ. Nên tưới đẵm cho cây no nước.

Đặc biệt, sử dụng nước vo gạo để vài ngày cho chua để tưới cho cây cảnh cũng là một cách chăm sóc cây cảnh bonsai hay. 

Ánh sáng cho Bonsai

Nhìn chung, các loại cây cảnh bonsai thường là cây ưa nắng. Nhiều người đem cây vào trong nhà thường thấy cây vàng lá và bị rụng lá. Để cây phát triển tốt nhất, mỗi ngày cần phơi nắng cho cây ít nhất 3 tiếng. Với những loại cây như linh sam, bông trang thường rất thích ánh sáng trực tiếp. Do đó, để cây ở nơi càng nhiều nắng cây sẽ càng ra nhiều hoa. 

Từng vùng miền sẽ có điều kiện ánh sáng, nhiệt độ khác nhau. Theo đó, thú chơi cây cảnh cũng không giống nhau. Ở miền bắc, thời tiết mùa động lạnh, ánh sáng yếu sẽ thuận lợi cho sự phát triển của các loại cây như:  cây sanh, si, đa, lộc vừng, tùng la hán…

Miền nam và miền trung lại là những nơi  mưa và nhiều ánh sáng hơn nên thích hợp trồng linh sam, bông trang, sam núi…

Phân bón cho Bonsai

Để giúp cây phát triển tốt nhất, nên sử dụng phân hữu cơ, các loại phân chuồng, phân xanh được ủ qua 2 lần một lần ủ hoai và một lần phơi nắng. Trong những loại phân này có chứa các loại vi khuẩn đã được làm sạch lại chứa nhiều vi sinh vật có ích cho cây trồng. 

Bên cạnh đó, bạn cũng có thể dùng phân vô cơ NPK. Mặc dù vậy, cần sử dụng với lượng vừa đủ và bón loãng gấp đôi với liều lượng ghi trên bao bì. 

Nếu bón phân vô cơ sai cách sẽ có thể dẫn đến sự thoái hóa đất trồng hoặc khiến cây bị chết do sót phân, Do đó, đối với người mới chơi cây, tốt nhất là nên sử dụng phân hữu cơ. 

Vào mùa đông, nên tránh bón phân vô cơ. Cũng không nên bón phân khi cây bị rụng lá hoặc đang ra lá non. Nên bón phân khi trời ấm và sau khi mưa là tốt nhất.

Uốn cây cảnh

Uốn và tỉa cây cảnh thường xuyên là việc cần thiết để giúp tạo dáng cho cây đẹp hơn. Nên uốn cành khi nhỏ cỡ ngón tay út, khi cành đã già việc tạo dáng rất khó khăn và có thể làm gãy cành.

Loại bỏ các cành không cần thiết và tuân thủ việc cắt tỉa tuân theo một dạng nhất định. Dùng kèm nhỏ để uốn cành nhỏ và sử dụng nhiều sợi kẽm hơn đối với cành lớn hơn. 

Để tạo sự cổ kính cho cây, chúng ta có thể sử dụng biện pháp cắt giật cành. Đây là cách giúp tạo ra thế gốc to cành nhỏ nhìn giống một cây cổ thụ thu nhỏ trong tự nhiên. Tùy vào cách tạo dáng của nghệ nhân mà cây được tạo nên có đẹp hay không. Có thể cắt giật nhiều lần đến khi vừa ý thì thôi.

Thay chậu Bonsai

Nên thay chậu 2 năm/lần và thay vào mùa xuân là thời điểm thích hợp nhất. Cần cắt bỏ phần rễ dài trước khi muốn cho cây vào chậu. Tốt nhất là chừa lại khoảng 1/3 đến 2/3 tính từ đầu rễ.

So với chậu cũ, chậu mới cần có kích thước lớn hơn. Đảm bảo có hệ thống thoát nước tốt và tránh được tình trạng ứ đọng nước làm úng cây. 

Phòng trừ sâu bệnh

Cây bonsai thường gặp sự tấn công của các loại côn trùng như: rệp vừng, sâu bướm, kiến, nhện đỏ… Cần dành nhiều thời gian để quan sát theo dõi để kịp thời phun thuốc loại trừ sâu bệnh khi gặp các dấu hiệu lạ. Khi cây bị dư kali sẽ có các biểu hiện như lá xuất hiện một đám gỉ màu cam hay màu nâu xuất hiện trên lá.

Cây thiếu sắt sẽ có biểu hiện lá chuyển sang vàng, gân lá vẫn xanh. Đây là loại bệnh thường xuất hiện ở đất có chứa đá phấn hoặc đá vôi. Cần kịp thời thay chậu cho cây và thay phân compost (phân trộn).

Trên đây là chia sẻ chi tiết cách chăm sóc cây cảnh bonsai đúng kỹ thuật và cơ bản nhất. Người vừa mới tập tành chơi bonsai có thể dễ dàng áp dụng thực hiện được và không quá khó để họ tạo ra được những tác phẩm nghệ thuật của riêng mình.

ST