Tại Đồng Tháp, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) vừa tổ chức hội nghị tổng kết mùa vụ sầu riêng 2025 với gần 100 đại biểu tham dự. Vấn đề nổi bật nhất được nêu ra là chất lượng trái không đồng đều; nguy cơ vi phạm các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm như dư lượng Cadimi, sử dụng chất nhuộm vàng O, lạm dụng phân bón hay quy trình canh tác thiếu kiểm soát. Một số lô hàng vi phạm đã khiến doanh nghiệp bị cảnh báo, tạm dừng thông quan, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín vùng trồng và toàn ngành.
 |
| Đồng Tháp hiện có hơn 34.300 ha sầu riêng với sản lượng khoảng 506.000 tấn. |
Ông Trần Quốc Toản, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, cho biết tốc độ mở rộng diện tích sầu riêng hiện vượt quá khả năng quản lý. Nhiều vùng trồng hình thành tự phát, không dựa trên thổ nhưỡng, nguồn nước hay hạ tầng, làm tăng rủi ro không đáp ứng tiêu chuẩn. “Một trái sầu riêng xuất khẩu không chỉ đại diện cho một vườn mà còn là uy tín quốc gia”, ông nói.
Trong khi đó, các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu lại gặp khó ở khâu quản lý mã số vùng trồng. Ông Trần Đức Hoa Cương, Giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư nông nghiệp Hoa Cương (TP HCM), cho biết doanh nghiệp muốn liên kết trực tiếp với nông dân để xây dựng vùng nguyên liệu nhưng còn nhiều vướng mắc liên quan đến quy trình cấp và quản lý mã số.
Một vấn đề đáng lo ngại khác là tình trạng gom trái loại C, D – vốn chỉ dành để chế biến – để xuất khẩu tươi, gây giảm chất lượng lô hàng và làm tăng khả năng bị siết kiểm tra. Bà Ngô Tường Vy, Giám đốc Tập đoàn Xuất nhập khẩu trái cây Chánh Thu, cho biết trong gần 380 nhà đóng gói doanh nghiệp liên kết, chỉ hơn 100 nhà được cấp mã số. “Khoảng 70% nguyên liệu không đạt chuẩn sẽ đi đâu? Nếu không tổ chức lại nguồn hàng, nông dân sẽ bị đẩy vào thế bí”, bà nói.
Khâu sau thu hoạch cũng được đánh giá là “điểm nghẽn” lớn khi năng lực đóng gói không đồng đều, hệ thống bảo quản lạnh thiếu thống nhất và công tác kiểm nghiệm còn hạn chế. Dù chế biến sâu được xem là giải pháp giảm áp lực cho xuất khẩu tươi, lĩnh vực này vẫn phát triển chậm tại nhiều địa phương ĐBSCL.
Trước thực trạng trên, Bộ Công Thương đề xuất 4 nhóm giải pháp: chuẩn hóa mã số vùng trồng và nhà đóng gói; kiểm soát chặt việc mở rộng diện tích tự phát; nâng cấp phòng kiểm nghiệm đạt chuẩn; thúc đẩy chế biến sâu nhằm mở rộng thị trường ngoài Trung Quốc. “Chất lượng là ‘hộ chiếu’ để sầu riêng Việt Nam đi xa”, ông Trần Quốc Toản nhấn mạnh.
Đồng Tháp hiện có hơn 34.300 ha sầu riêng với sản lượng khoảng 506.000 tấn. Tỉnh sở hữu 377 vùng trồng và 489 mã số, trong đó 393 mã phục vụ xuất khẩu. Theo ông Trần Thanh Tâm, Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Đồng Tháp, biện pháp trồng bạc hà để xử lý Cadimi không hiệu quả do cây không sống được dưới tán sầu riêng. Vì vậy, nông dân cần tuân thủ khuyến cáo bón phân và tăng cường sử dụng phân hữu cơ để cải thiện chất lượng đất và kiểm soát dư lượng kim loại nặng.
