Cây phượng tím có tên khoa học Jacaranda mimosifolia, thuộc họ Chùm ớt (Bignoniaceae). Cây có nguồn gốc Nam Mỹ nhưng được trồng nhiều ở châu Âu. Thành phố nổi tiếng nhất trên thế giới với phượng tím ở Nam Phi là Pretoria, còn được gọi là thành phố Jaracanda, nơi hoa nở rộ rực rỡ khắp mọi nơi, từ phố phường tới các công viên, vườn hoa.
Tại Việt Nam phượng tím được ông Lương Văn Sáu, người từng học tại trường Canh Nông Versailles, Pháp mang về trồng tại Đà Lạt. Trước đây, thành phố Đà Lạt chỉ có 4 cây phượng tím gồm 2 cây ở công viên thành phố, 1 cây ở bờ hồ Xuân Hương và một cây ở đường Nguyễn Thị Minh Khai nhưng từ khi biết đây là loại cây quý nhiều nghệ nhân đã tìm cách nhân giống và ươm trồng loại cây này để làm phong phú thêm thế giới hoa ở Đà Lạt. Và giờ đây cây phượng tím đã có mặt ở rất nhiều thành phố khác như Hà Nội, Hồ Chí Minh, các tỉnh ở phía Bắc tới Nam.
Cây phượng tím được coi là người họ hàng gần gũi với cây Phượng vĩ đỏ, được trồng ở nhiều nơi làm cây bóng mát và cây trang trí cho không gian xanh của đô thị, khu nghỉ dưỡng, trường học...vv, với màu sắc hoa đặc biệt thường sử dụng cây để tạo điểm nhấn cho các thiết kế. Phượng tím là một loài cây gỗ lớn, cao trung bình từ 5-10m. Cây có lớp vỏ màu trắng xanh, khi cây già thì lớp vỏ sẽ chuyển sang màu nâu gỗ. Gỗ cây phượng ít được dùng cho các ngành công nghiệp, do gỗ thân cây dễ bị mục, tán lá cây thường tỏa rộng (đường kính tán 7m–10 m) nhưng cành lá thưa.
Lá cây: Lá phức bao gồm hai lần lá kép, nên khi không có hoa cây trông tương tự phượng vĩ, lá nhỏ đối xứng trên cành nhỏ, Hoa màu tím biếc. Bông hoa hình ống dài 4–5 cm, hình cánh hoa mềm mại, dễ bị dập nát. Hoa phượng tím mọc thành từng chùm. Mỗi chùm hoa có thể dài từ 20-40cm.
Rễ phượng tím có rễ cọc nhỏ, mọc chìm, không mọc nổi như cây phượng Vĩ. Điều này là một ưu điểm của loài cây này giúp nó an toàn với các vỉa hè, công trình xây dựng. Mùa hoa phượng tím thường nở muộn hơn hoa phượng vĩ đỏ, thường nở hoa cuối hè đầu Thu từ khoảng tháng 8 tới tháng 10. Mùa hoa kéo dài từ 1 tới 2 tháng.Thời gian từ nụ hoa nở đến khi tàn rụng kéo dài 3 - 5 ngày. Hạt cây phượng tím rất nhỏ, việc gieo hạt cần có chuyên môn và rất cẩn thận.
Đặc điểm sinh trưởng của cây.
Cây phượng tím là cây ưa sáng, sinh trưởng tốt trong điều kiện thời tiết ở Việt Nam, nhưng điều kiện lý tưởng của cây sẽ là khí hậu mát mẻ, từ 15 - 30 độ C. Tuy nhiên, ở nước ta cây vẫn thích nghi với điều kiện khí hậu với nhiệt độ 10 - 45 độ C. Khi nhiệt độ dưới 10 độ C cây rụng gần như hết lá và tiến hành ngủ đông. Cây không kén đất, kể cả đất kiềm, chua, đất cát. Ưa thích: Đất đồi đỏ, đất bazan. Cây chịu được đất khô hạn nhưng khi trồng làm cảnh cần bón phân chuồng đầu mùa mưa. Cây trồng 2 năm, cao từ 2-4m. Đến năm thứ 4 thì cây cho hoa, trồng ven đường, mật độ thích hợp từ 3m – 5m/cây.
Cách trồng và chăm sóc cây phượng tím.
Chọn cây có kích thước phù hợp với nơi định trồng, thường cây phượng tím sẽ được trồng ở độ kích thước từ 3 - 5m, D= 8 - 15cm. Đây là những cây mới bắt đầu cho hoa và có sức sống mạnh mẽ nhất. Đào hố trồng cây phù hợp với kích thước bầu cây, thường kích thước hố sẽ lớn hơn từ 1.5-2 lần so với đường kính bầu cây. Tưới đẫm nước sau khi trồng, những ngày sau đó tưới duy trì ẩm cho cây để cây bén rễ.
Chăm sóc cây phượng tím.
Cây cần được duy trì độ ẩm thường xuyên. Khi cây từ 2 tuổi trở nên bón phân 2-3 tháng/lần. Sử dụng phân bón hữu cơ trộn thêm phân bón hóa học
Cách nhân giống cây phượng tím.
Cách phổ biến nhất để nhân giống cây phượng tím đó là: nhân giống từ hạt. Sau khi mùa hoa kết thúc, quả phượng tím chờ chín và lấy hạt. Hạt hoa phượng tím được phơi khô, tới thời điểm mùa Xuân thì mang hạt ra gieo. Hạt cần ngâm nước từ 30p-60p sau đó tiến hành ủ mầm 1-2 ngày. Tiếp tới cho hạt nên đất cát pha đất trộn sẵn. Duy trì tưới nước đều, nhiệt độ 20-30 độ C. Thường sau từ 15-25 ngày thì các hạt sẽ nứt và nở mọc lên lá chồi, khi chiều cao từ 20-40cm thì cho chúng ra vườn ươm để trồng.
Khánh Huyền
