Loại ớt mang tên 1 loài chim thành đặc sản, giúp người Cơ Tu thoát nghèo
Món quà của chim chào mào
Với người Cơ Tu ở Đông Giang (Quảng Nam), ớt A Riêu không đơn thuần là cây gia vị. “A Riêu” trong tiếng Cơ Tu có nghĩa là “chào mào” - loài chim thường đến ăn quả chín và phát tán hạt giống trong rừng. Nhờ chim gieo hạt, loài ớt nhỏ này mọc tự nhiên ở bìa rừng, bên bờ suối, nương rẫy.
Ấn tượng đầu tiên của người đi rừng là vị cay nồng, thơm giòn khác hẳn với các loại ớt thường thấy. Từ vài hạt giống mang về ươm thử, người dân dần mở rộng diện tích trồng, sử dụng trong bữa ăn hàng ngày và bán lại cho thương lái.
![]() |
Ớt A Riêu (chào mào) - Từ món quà của chim rừng thành cây trồng giúp đồng bào Cơ Tu thoát nghèo - (Ảnh: Mỹ An) |
Năm 2016, Hợp tác xã Nông lâm nghiệp Mà Cooih ra đời, đứng ra bao tiêu sản phẩm ớt A Riêu. Nhờ có đầu ra ổn định, người dân mạnh dạn mở rộng diện tích.
“Tôi chuyển hơn 1.000m² đất trồng ngô sang ớt, mỗi năm thu hơn 20 triệu đồng”, ông Ating Ben (SN 1981, trú thôn Cutchơrun, xã Mà Cooih), một hộ trồng lâu năm chia sẻ.
![]() |
Loại ớt tự nhiên gắn liền với loài chim chào mào này đã trở thành đặc sản bởi vị cay, thơm và giòn - (Ảnh: Mỹ An) |
Tháng Tư, khi núi chuyển mình vào vụ mới, gia đình ông Ating Ben lại bắt đầu một mùa phát rẫy, tỉa hạt. Giống ớt được chọn kỹ từ vụ trước, ươm trên nương cao - không phân bón, không thuốc hóa học. Chỉ có mưa rừng, nắng sớm và bàn tay cần mẫn. Chừng hai, ba tháng sau khi gieo, cây bắt đầu đơm trái. Mỗi đợt thu, ông hái theo chu kỳ 15 ngày/lần, đều đặn suốt nửa năm, trước khi nhường đất cho lứa mới.
Ớt được bán lại cho hợp tác xã với giá dao động 200.000 - 250.000 đồng/kg, tùy thời điểm. Có thời điểm trái vụ, giá lên đến 400.000 đồng/kg, mang lại cho gia đình ông một khoản thu nhập không nhỏ giữa vùng núi còn nhiều khó khăn.
![]() |
Ông Ating Ben đang thu hoạch ớt A Riêu - (Ảnh: Mỹ An) |
Nhiều hộ khác còn sơ chế ớt thành các sản phẩm gia vị đóng lọ để bán ra thị trường. Việc này giúp giữ được màu xanh và hương thơm của ớt A Riêu suốt nhiều tháng.
Là một trong những hộ trồng ớt A Riêu tiêu biểu của xã Mà Cooih, vợ chồng chị Arất Thị Ý (sinh năm 1987) đang chăm sóc hơn 3.000 gốc ớt xanh tươi trên sườn núi. Không chỉ dừng lại ở việc trồng, chị còn đứng ra thu mua ớt của bà con trong vùng, rồi tự tay đóng gói, mang đi tiêu thụ tại các chợ đầu mối ở Đà Nẵng, Quảng Ngãi...
Sau mỗi đợt thu hoạch, chị Ý chọn lọc từng trái ớt xanh còn tươi, đều và chắc, rửa sạch, để ráo rồi cho vào hộp nhựa. Theo kinh nghiệm truyền lại, chị trộn theo tỷ lệ chuẩn: 85% ớt, 15% muối - không thêm chất bảo quản. Nhờ cách ủ truyền thống này, những trái ớt muối vẫn giữ được màu xanh óng và độ giòn thơm suốt nhiều tháng liền.
![]() |
Mỗi cây cho khoảng 300 gram quả xanh - loại được ưa chuộng nhất vì giữ màu và độ giòn khi muối - (Ảnh: Mỹ An) |
![]() |
Mỗi hũ ớt muối có thể để được 6 tháng, giá bán 50.000 – 200.000 đồng tùy loại - (Ảnh: Mỹ An) |
Vị cay giữ hồn bản sắc
Ớt A Riêu không chỉ là nguyên liệu – mà còn là một phần bản sắc. Trong bữa ăn của người Cơ Tu, vị cay nồng từ ớt xanh là gia vị không thể thiếu cho món thịt nướng ống tre, canh thụt, cá suối nướng... Dù cay, nhưng không gắt, mà lan dần – để lại dư vị đậm đà rất riêng.
Với đặc tính dễ trồng, không sâu bệnh, hợp khí hậu rẻo cao, giống ớt A Riêu dần được nhân rộng ra các xã Tây Giang, Nam Trà My... Tuy vậy, theo người dân địa phương, ớt trồng ở xã Mà Cooih vẫn có hương vị đặc biệt hơn, do phù hợp thổ nhưỡng và khí hậu.
![]() |
Sản phẩm ớt A Riêu dần phổ biến tại các hội chợ ở vùng cao, thậm chí đã được nhiều nhà hàng đưa lên bàn tiệc cao cấp như một điểm nhấn “dân dã nhưng độc đáo” - (Ảnh: Mỹ An) |
Hiện nay, toàn xã Mà Cooih có hơn 150 hộ trồng ớt, tổng diện tích khoảng 20ha, sản lượng đạt hơn 10 tấn/năm. Huyện Đông Giang đã quy hoạch mở rộng vùng nguyên liệu lên 50ha đến năm 2025, đồng thời xúc tiến đưa sản phẩm ra các hội chợ, phiên kết nối cung cầu – tìm đầu ra bền vững.
Dù đi chợ phiên hay vào nhà dân, không khó để bắt gặp những túi ớt xanh tươi rói, hay hũ ớt muối cay nồng đặt ngay trên bàn gỗ. Loại ớt từng theo mỏ chim về mọc giữa rừng, giờ đã thành sản vật quý, gắn liền với nếp sống mới của bà con.
![]() |
Tại Lễ hội ớt A Riêu, đồng bào Cơ Tu trang trọng tái hiện nghi thức rước vật thiêng – là cây ớt A Riêu – như một cách tri ân rừng xanh và tôn vinh giống cây đã gắn bó với đời sống bao thế hệ - (Ảnh: Mỹ An) |
Tháng 8/2024, huyện Đông Giang từng tổ chức lễ hội ớt A Riêu – như một cách tôn vinh giống cây bản địa và quảng bá du lịch vùng cao. Trong lễ hội ấy, có rước ớt về làng, có thi ăn cay, có cả múa chiêng và giới thiệu ẩm thực địa phương. Dù sự kiện chỉ diễn ra hai ngày, nhưng đủ để “vị cay của núi” được lan tỏa xa hơn – vượt ra khỏi ranh giới bản làng.
Song, điều đáng quý hơn cả là việc người dân vẫn kiên trì giữ lại giống ớt gốc, canh tác tự nhiên, không dùng phân thuốc, không ép chín, không chạy theo sản lượng. Bởi với họ, cây ớt ấy không chỉ là nông sản – mà còn là một phần văn hóa, là rễ kết nối giữa rừng với người, giữa hôm nay với ngày cũ.
![]() |
Nhờ cây ớt, bà con ở Mà Cooih không chỉ có thêm nguồn thu mà còn sống được với nghề nông theo cách tự nhiên, bền vững - (Ảnh: Mỹ An) |
Ông Arất Bói – Chủ tịch UBND xã Mà Cooih cho biết, từ một loài cây dại mọc tự nhiên trong rừng, ớt A Riêu nay đã vươn mình thành sản phẩm OCOP 4 sao của tỉnh Quảng Nam, mang lại sinh kế ổn định cho hàng trăm hộ dân miền núi. Để người dân yên tâm gắn bó với giống ớt bản địa, xã đã hỗ trợ hàng chục nghìn cây giống, chuyển giao kỹ thuật và chủ động tìm kiếm đầu ra.
"Chúng tôi mong muốn bà con không chỉ trồng để mưu sinh, mà còn góp phần gìn giữ hồn cây, hồn làng – thương hiệu riêng có của vùng cao Mà Cooih", ông Bói chia sẻ.
Ở một nơi mà mây vẫn còn vờn trên đỉnh núi, nơi chim chào mào vẫn hót vang mỗi sớm mai – người Cơ Tu vẫn đều tay phát cỏ, tỉa gốc ớt A Riêu. Giống như cách họ vun vén cho tương lai – chậm rãi mà bền vững, cay nhưng dịu ngọt, nhỏ bé nhưng lan xa. Và trong từng trái ớt nhỏ xíu ấy, là cả một câu chuyện của núi rừng, của chim rừng, và của những con người đang giữ lấy rễ quê hương bằng chính bàn tay cần mẫn của mình.
Xem thêm nội dung về Sinh vật cảnh qua các kênh của Tạp chí Việt Nam hương sắc
Tiktok: https://tiktok.com/@tapchivietnamhuongsac |
Tin bài khác


Từ hộp sữa bò cũ đến vườn cây bạc tỉ: Hành trình ươm mầm đam mê của nghệ nhân Đỗ Trực

Vườn rau xanh mướt trong biệt thự của NSND Trịnh Kim Chi

Khơi sắc mai vàng Long An bằng công nghệ cao và kỹ thuật nhân giống mới

Bí kíp vườn nhà: 9 mẹo đơn giản giúp cây cảnh khỏe mạnh, lá xanh rực rỡ

Bã cà phê – “thuốc tiên” giá 0 đồng giúp cây phát triển vượt trội

HP Việt Nam với chiến dịch trồng cây xanh vì một tương lai bền vững

Chọn mua bonsai sim tím: 5 điều cần biết để không “tiền mất, cây hỏng”

Hoa nở, lá xanh không nhờ nước mà nhờ bạn hiểu điều cây cảnh muốn

Hội thảo “Cây cảnh - Thuốc nam chăm sóc sức khỏe cộng đồng” tại Hải Phòng

Nước vo gạo được thêm thứ này, cây kiểng nào cũng phát triển mạnh

Vườn thẳng đứng bioponic: Khi sắc xanh nảy mầm giữa lòng phố thị

Phúc Yên, Vĩnh Phúc: Cần chú trọng gìn giữ lá phổi xanh trong hoạt động chỉnh trang đô thị

Loại ớt mang tên 1 loài chim thành đặc sản, giúp người Cơ Tu thoát nghèo

Khám phá Vinhomes Cổ Loa: Nơi hội tụ của tiện nghi hiện đại và không gian sống xanh

Dự án Him Lam Central Park An Hồng: Tạo ra khu đô thị xanh, không gian sống xanh

Gem Park Hải Phòng: Điểm sáng không gian sống xanh đậm chất Hi LIFE

Trái nhàu: Loại quả “khó yêu” giúp nông dân đổi đời với thu nhập tiền tỷ

Dự án Đội Nhân Palace: Cuộc sống xanh giữa lòng Thủ đô Hà Nội

Flamingo Majestic Islands Resort: Biểu tượng không gian nghỉ dưỡng xanh tại hồ Núi Cốc

Vợ chồng trẻ đổi đời nhờ nuôi gà "nhân đạo", bán trứng cho resort 5 sao

Nơi ngắm hoa đỗ quyên đẹp nhất Việt Nam: Tây Bắc mùa rực rỡ

Chủ nhân bức tranh "Mùa sen" gây sốt mạng xã hội: Hình ảnh hoa sen chiếm trọn tâm trí tôi

Hồ Kẻ Gỗ ở Hà Tĩnh: Vẻ đẹp kỳ vĩ giữa đại ngàn Trường Sơn

5 loại cây cảnh hút tài lộc cho cầu thang, chuẩn phong thủy với người mệnh Thủy

Hoa sen - Hành trình từ quá khứ đến hiện tại

Sự thật và huyền thoại về loài cây “biết đi” trong rừng nhiệt đới

Từ củi đốt thành “vàng trắng”: Hoàng hoa lê và cuộc lột xác triệu đô

Góc vườn nhỏ của cô gái trẻ đẹp ngỡ "biển hoa" khiến ai cũng trầm trồ

Phát hiện lại loài cá đầu rắn Chel sau 85 năm: Một kỳ tích trong thế giới động vật

Biến hóa sân thượng 33m² thành khu vườn đẹp như tranh vẽ giữa lòng thành phố

Say đắm lan ngọc điểm: Vẻ kiêu sa hút hồn và bí quyết chăm sóc để hoa lưu hương, bền sắc

Định hình chiến lược phát triển bền vững cho ngành hoa, cây cảnh Việt Nam

Trúc Nhật hợp mệnh gì? Cách chăm cây chuẩn phong thủy, đẹp bền theo thời gian

Ngất ngây với cây cảnh hồng phấn lãng mạn, đẹp dịu dàng hơn cả hoa

Hồng cổ Sapa: Loài hoa hơn trăm năm gây thương nhớ nhờ vẻ đẹp cổ điển và mang ký ức thời gian

Định hình chiến lược phát triển bền vững cho ngành hoa, cây cảnh Việt Nam

Festival hoa cây cảnh VNUA 2025: Sự kiện nổi bật tại Học viện Nông nghiệp Việt Nam

Festival hoa, cây cảnh: Phát triển ngành hoa, cây cảnh hiện đại, bền vững

Thư mời tham gia CLB Việt Nam hương sắc

Festival hoa, cây cảnh VNUA 2025: Diễn đàn kết nối và hội tụ tinh hoa sinh vật cảnh

Tín dụng xanh tại Agribank: Trao cơ hội cho cá nhân thực hiện hóa giấc mơ về dự án xanh

Doanh nghiệp Việt và hành trình thực thi ESG: Chìa khóa mở cánh cửa phát triển bền vững

Tín dụng xanh: Cơ hội vay vốn dễ dàng, lãi suất ưu đãi cho mô hình vườn sinh thái và sinh vật cảnh

Giải mã tín dụng xanh: Chìa khóa thúc đẩy phát triển bền vững trong xã hội hiện đại

Công ty Châu Giang tiên phong chuyển đổi số trong sản xuất lan hồ điệp

Loại ớt mang tên 1 loài chim thành đặc sản, giúp người Cơ Tu thoát nghèo

Nghệ nhân cụt tay "hô biến" gốc tre thành đồ nội thất giá chục triệu

Chàng trai Đà Nẵng "thổi hồn" củ quả thành những tác phẩm nghệ thuật sống động

HTX hoa Sen Vân Đài: Theo dấu chân công chúa Diệu Dung, trải nghiệm ngắm sen nở khoe sắc

Chiếc bánh “Giọt nước mắt của Mẹ”: Lời tri ân người Mẹ Việt Nam anh hùng trong ngày non sông sum họp

Trailer giới thiệu đặc san số 19/5 của Tạp chí Việt Nam hương sắc

Đa dạng các loại cây hoa quả bonsai đẹp mắt trong mùa hè

Chiêm ngưỡng cây xoài cổ thụ ở Khánh Hòa, quả hồng đỏ óng ánh như trong phim cổ trang

Chiêm ngưỡng ngôi chùa được làm từ vỏ ốc và san hô độc nhất vô nhị ở Việt Nam
