“Thổi hồn” vào những gốc cây cảnh thô sơ
Anh Dũng chia sẻ, để có được thành công như ngày hôm nay, anh đã phải vượt qua không ít khó khăn, thử thách. Nhưng chính tình yêu đặc biệt dành cho nghệ thuật cây cảnh – đặc biệt là khả năng tạo hình các gốc cây thô ráp thành những lục bình và hình bản đồ Việt Nam – đã giúp anh kiên trì theo đuổi đam mê đến cùng. Không chỉ gắn bó với cây cảnh, anh còn có năng khiếu phục chế các món đồ cổ bằng kỹ thuật vôi mật truyền thống.
 |
| Nghệ thuật tạo hình từ cây cảnh rất có giá trị |
Sau khi tốt nghiệp phổ thông, Dũng đứng trước nhiều lựa chọn cho tương lai. Thay vì thi đại học, xuất khẩu lao động hay học nghề bài bản về bonsai, anh chọn con đường khó khăn hơn: Đi làm thuê để tích góp tiền theo đuổi đam mê. Với tư duy sáng tạo, Dũng tự học hỏi và bắt đầu từ những công việc nhỏ như đắp, vẽ lục bình cao 4–5 mét cho các chùa, với mong muốn cầu bình an. Từ đó, anh nảy ra ý tưởng tạo lục bình từ cây cảnh và đặt tên cho tác phẩm đầu tay là “Bình An” – không chỉ mang ý nghĩa về sự may mắn, hạnh phúc, mà còn gắn với tên quê hương nơi anh sinh ra.
Để tạo ra một tác phẩm cây cảnh đẹp, trước tiên anh phải định hình khung bằng thép, sau đó ươm cây, tạo hình và áp dụng kỹ thuật cắt tỉa, uốn cong, ghép chi... Quá trình này đòi hỏi sự tỉ mỉ và thời gian dài. Đặc biệt, việc tạo hình bản đồ Việt Nam còn khó hơn cả lục bình, bởi nó cần nhiều công đoạn và thời gian chăm sóc, uốn nắn lên tới 5 năm hoặc hơn.
 |
| Tạo hình bản đồ Việt Nam bằng cây cảnh độc lạ |
Dù từng phải bán hàng trăm gốc cây đẹp vì kinh tế eo hẹp và thiếu đất chăm sóc, nhưng hiện tại, khi đã ổn định hơn, anh quyết định giữ lại các tác phẩm để nuôi dưỡng thành cây lớn, có giá trị nghệ thuật cao hơn. Nhiều khách hàng đặt mua nhưng anh không bán, bởi muốn dành thời gian đầu tư trọn vẹn cho từng tác phẩm. Gần đây, anh đã xây dựng đề án, gửi hồ sơ các tác phẩm lên Hội Kỷ lục gia Việt Nam để dự thi và làm hồ sơ xét công nhận danh hiệu nghệ nhân.
Phục chế giá trị xưa cũ
Ngoài niềm đam mê cây cảnh, anh Dũng còn có biệt tài phục chế đồ cổ, đặc biệt là các loại bình, chậu từ những năm 1930. Nhờ tài năng và sự tinh tế, anh được nhiều nhà sưu tầm cổ vật tin tưởng gửi gắm. Nhiều người từ khắp nơi, đặc biệt là miền Bắc như Hà Nội, Hải Phòng... đã tìm đến nhờ anh phục chế lại các món đồ quý hiếm.
 |
| Trần Doãn Dũng còn là một thợ chuyên phục chế đồ cổ bằng vôi mật truyền thống |
Theo anh, đồ cổ không chỉ mang giá trị vật chất mà còn là giá trị tinh thần, là kỷ niệm gắn liền với lịch sử và truyền thống gia đình. Những chậu cây cảnh cổ được đắp bằng vôi mật, vỏ sò hay gắn sành sứ tạo hình linh vật có tuổi đời gần 100 năm là vô giá. Khi bị sứt mẻ, hư hỏng, việc phục chế lại chúng gần như là một sứ mệnh lưu giữ thời gian.
Anh chia sẻ, trước khi phục chế, phải hiểu rõ chất liệu nguyên bản, sau đó tạo hình sao cho giống y nguyên mẫu cũ. Dù nhìn qua có vẻ đơn giản, nhưng từng công đoạn đều đòi hỏi kỹ thuật, sự công phu và tỉ mỉ. Nhiều người vì tin tưởng tay nghề đã không ngại vận chuyển cả những chậu lớn đến tận nơi để nhờ anh phục chế. Thời gian phục chế có thể mất từ 2–3 ngày cho những chậu nhẹ, còn nếu hư hỏng nặng thì kéo dài hơn.
 |
| Các chậu cây cảnh cổ được làm bằng nguyên liệu vôi mật truyền thống từ nhưng năm 1930 |
Bà Nguyễn Thị Hiền (70 tuổi), người thân trong gia đình chia sẻ:“Lúc đầu, kinh tế gia đình khó khăn, thấy cháu vất vả làm thuê, dành dụm từng đồng để đầu tư chăm sóc cây, tôi cũng khuyên nên chọn nghề ổn định để sống. Nhưng cháu rất tâm huyết, kiên trì với đam mê, dần dần cũng có kết quả. Giờ tôi yên tâm phần nào, chỉ mong chính quyền địa phương quan tâm, hỗ trợ để cháu có điều kiện phát triển hơn nữa.”
Dũng là chàng trai trẻ mộc mạc, hiền lành, luôn đón tiếp mọi người với sự nồng hậu và tận tình. Anh không ngại chia sẻ kinh nghiệm với những ai có chung đam mê, bởi hơn ai hết, anh hiểu rằng khởi nghiệp từ vùng quê nghèo không dễ, nhất là khi lựa chọn con đường ít người đi. Trong khi nhiều bạn trẻ rời quê tìm việc tại thành phố, thì những người như Trần Doãn Dũng làm kinh tế hiệu quả từ đam mê trên chính mảnh đất quê hương, rất cần được tạo điều kiện để phát triển
