Đường làng muôn dặm vẫn còn đó, nó quanh co uốn khúc, khắc sâu vào tâm khảm của lớp lớp thế hệ chúng ta. Dẫu có đi đến phương nào, khi ve râm ran gọi hè, phượng cũng vừa “thắp lửa” lòng ta lại bồi hồi xao xuyến nhớ về trường THCS Tượng Sơn Thạch Hà, Hà Tĩnh 1988 – 2023, với biết bao kỷ niệm sâu sắc, êm đềm.

Có bông hoa nào đẹp hơn bông hoa nở rộ hai bên đường vào những  buổi sáng mùa xuân? Có tiếng chim nào, dìu dắt hơn tiếng chim hót chào bình minh của mùa hạ? Mùi thơm của hoa dẻ còn phảng phất đâu đây, đọng lại trên những giọt sương long lanh dưới ánh nắng ban mai huyền diệu của tuổi thơ chúng ta tới trường.

Nhà thơ Đỗ Trung Quân đã cắt nghĩa tình yêu quê hương với những gì rất đỗi bình dị, thân thương và mộc mạc. Với chùm khế ngọt, đường đi học, bướm vàng bay… Cũng giống như Nguyễn Khoa Điềm đã triết lý:

           “ Đất là nơi anh đến trường

            Nước là nơi em tắm

            Đất nước là nơi ta hò hẹn

            Đất nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm...”

Ai trong mỗi chúng ta cũng có một quê hương như thể trong tiềm thức của mình. Với tôi, quê hương là nơi gắn bó tuổi thơ, là mái trường yêu dấu THCS Tượng Sơn, với bao kỷ niệm tươi đẹp của một thời cắp sách tới trường.

            “Cánh phượng hồng ngẩn ngơ,

               mùa hè đến trường khắc nổi nhớ trên cây,

              Và mùa sau biết có ngày gặp lại…”

Theo dòng hoài niệm, tôi gặp lại chính mình của thời áo trắng đã là 35 năm rồi, ngày tôi bịn rịn đôi dòng lưu bút trong buổi học cuối cùng vào cuốn sổ nhật ký xinh xắn của cô bạn gái H cùng lớp, gửi vào đó biết bao nỗi nhớ thầm. Một nỗi  nhớ còn vẹn nguyên, dẫu thời gian đã lùi vào xa lắc.

Cái màu hoa được ví như “máu của con tim” nghiễm nhiên đã trở thành biểu tượng của mối tình đầu, mối tình học trò trong trẻo. Màu hoa là hành trang kỷ niệm được mang theo, được nâng niu gìn giữ như một phần ký ức đậm sâu của tuổi hoa niên vụng dại. Để rồi, bao “mối tình câm” cứ thế nương náu bởi màu hoa nồng nàn, muôn sau còn thổn thức.

Ngày ấy, khóa chúng tôi toàn những cô cậu chăm ngoan học giỏi, tinh nghịch, hiếu động. Để rồi không ít lần làm cho thầy cô buồn lòng, nói nhất quỷ nhì ma, thứ ba học trò, cũng chẳng ngoa tí nào. Giờ học điểm B, điểm C làm bài kiểm tra, thi học kỳ… Học hành thì vất vả,nhưng những nụ cười cứ trong trẻo vô tư không bao giờ tắt trên những gương mặt của các bạn.

Kỷ niệm cứ ùa về, có những buổi lao động tay cuốc cỏ, miệng cứ bô bô, những câu chuyện không đầu không cuối.Rồi tụm ba tụm bảy tự cho mình nghỉ giải lao, công việc chưa xong. Lớp lại không hoàn thành nhiệm vụ, bị cô giáo và nhà trường nhắc nhở. Thế mà cả lớp tôi cứ cười nói vô tư, rồi những buổi đi học muộn lúng ta, lúng túng trình bày lý do, chưa nói xong cả lớp cười ha hả! Còn thầy giáo thì nghiêm túc phê bình.

“Nhất tự vi sư bán tự vi sư”, truyền thống tôn sư trọng đạo ấy, đã được hình thành và hun đúc suốt chiều dài lịch sử của dân tộc trong sự nghiệp giáo dục trồng người. Chúng ta quên sao được những giờ học có ‘‘bài ca hoá trị”của thầy giáo Tịnh, dạy môn hoá, kali ,i-ốt, hiđro…Hoá trị một em ơi!, học đi cho thuộc kẻo mà phân vân... Hay bài toán khó được cô giáo Nguyễn Thị Hường diễn giải một cách dễ hiểu,dễ nhớ và dễ làm.

Bạn bè tôi bây giờ hầu hết đã trưởng thành, người là thạc sỹ y khoa, doanh nhân tiêu biểu, nhà báo… Và mỗi người đều có cuộc sống riêng, nhưng trong mỗi con người vẫn còn tươi nguyên tình yêu trường lớp, bạn hiền. Thời gian vô thủy, vô chung cùng với nó, con người phải trải qua nhiều biến cố thăng trầm. Nhưng tất thảy chúng tôi đều không bao giờ quên thầy cô, bạn bè một thưở. Vì đó là khoảng thời gian vô tư và trong trẻo nhất, tinh khôi nhất.

Xin dành những lời thơ, tiếng ca đẹp nhất để viết về tình thầy trò cao quý, thiêng liêng và tình bạn keo sơn, đầm ấm. Đã có không ít những nhà thơ, nhạc sỹ đã thổi hồn, ngợi ca thầy cô, trường lớp… Đi học “Hương rừng thơm đồi vắng, nước suối trong thầm thì, cọ xòe ô che nắng râm mát đường em đi” (Bùi Đình Thảo). Kỷ niệm mái trường (Minh Phương), khi tóc thầy bạc trắng (Trần Đức), con đường đến trường (Phạm Đăng Khương), mong ước kỷ niệm ( Xuân Phương)… 

Hôm nay, về thăm lại trường xưa, ngắm nhìn thầy cô, trường lớp. Tóc thầy cô đã bạc trắng, trường lớp thì khang trang hơn, nhưng mọi thứ thì thật đỗi gần gủi quen thuộc. 35 năm là một khoảng thời gian để mỗi người nhìn lại quá trình phấn đấu, rèn luyện cũng như những nỗ lực của bản thân. Để một lần nữa tri ân những thầy cô đã dạy dỗ chúng ta nên người. Xin được kính cẩn nghiêng mình thắp nén hương thơm cho những thầy giáo, cô giáo đã ra đi mãi mãi. Dưới mái trường THCS Tượng Sơn khóa 1988 chúng tôi, còn có những tình bạn, tình yêu đầu đời đáng nhớ của tuổi học trò nhung nhớ, giận hờn, vu vơ...

Cảm xúc về trường xưa, lớp cũ cứ nồng ấm, bâng khuâng khôn tả. Cứ mỗi lần tựu trường, hội lớp vui mừng gặp lại thầy cô mình năm xưa lòng lại bâng khuâng, dạt dào bao kỷ niệm, bao ký ức ùa về làm chúng ta thêm nuối tiếc. Nhớ biết mấy những gì đã trở thành một phần máu thịt trong mỗi chúng ta: “ Ôi cái tuổi học trò trong trẻo thế. Để bây giờ sắc nắng cũng tương tư…”!

                   PV:  Nghĩa Lương