Hồi sửa lại căn nhà, tôi nói với anh trai dời cây khế về phía đó. Cái cảm giác nằm trong nhà nhìn ánh nắng xuyên qua lá khế, nghe tiếng chim lạ hót trong veo vào buổi bình minh, đâu dễ gì kiếm được ở phố thị đông đúc?
Mẹ tôi rất yêu khế, và hầu hết các món ăn bà nấu suốt tuổi thơ cho tôi có rất nhiều món khế. Nào là cá kho khế, canh tép đồng nấu khế, khế xào lòng bò, khế nấu canh ngêu, khế xào hến… Nước uống thi thoảng bà cũng chọn khế. Giữa cái nắng gay gắt miền Trung, một cốc nước khế cũng đủ mát lòng mát dạ.
Người đàn bà cả cuộc đời không đi ra khỏi luỹ tre làng, chỉ quẩn quanh những món có trong vườn, đủ để đưa các con qua những năm tháng khốn khó. Có lần tôi bảo: “Mẹ ơi, không có cái gì khác hay sao mà mẹ cứ nấu khế mãi thế. Con sợ lắm.” Mẹ bảo: “Mẹ cũng muốn các con được ăn thịt, ăn những thứ ngon, chứ không phải ăn quả khế chua loét suốt thế này. Nhưng giờ con cứ ăn đi, lớn lên, con sẽ hiểu.”
Thì không có lựa chọn nên tiếp tục ăn. Ăn và sợ, sợ đến ám ảnh cái chua ấy. Không ăn thì đói…
********
Tôi lãng quên vị chua ấy từ bao giờ, khi tôi hồn nhiên lớn lên như cây cỏ và bươn bả ra dòng đời như một cánh chim mải miết. Tôi cũng quên mất rằng, tôi đi xa thì mẹ ở nhà vẫn tằn tiện với trái khế chua. Nhiều năm, phần chua mẹ chịu, để tôi có những ngày tháng ngọt ngào tìm giấc mơ đời trên giảng đường đại học…
Nhiều năm sau đó, tôi trở về căn nhà mình là một người đã có cuộc sống rất ổn. Chị dâu thường nấu những món ngon, cá thịt đủ cả. Rồi những bữa ăn đơn giản chỉ là ăn, không nghĩ gì nhiều bởi ăn uống dần trở thành “chuyện nhỏ” của mỗi ngày.
Mỗi mùa, cây khế vườn nhà vẫn ra hoa, ra quả đầy cây. Lũ chim vẫn kéo về ríu rít nhưng vẫn là những gì bình thường đi qua tôi như mọi thứ. Khế chín rồi khế rụng, rồi khế lại ra hoa, lại những mùa quả mới. Tôi đâu biết, khi tôi đi rồi, mẹ ở nhà lại nấu khế với cá, với tép.
********
Một sáng tháng Ba, nằm trong căn phòng mình nhìn ra, những chùm khế vàng như quá khứ ập vào lòng mình. Tự dưng vị khế của những ngày tháng cũ như tràn vào vị quản. Cũng là vị chua, nhưng trộn lẫn với cái ngọt ngào của tép, cái bùi bùi của cá, cái dịu dàng của hến.
Tôi muốn ra vườn hái những quả khế ấy, nấu một bữa thật giản dị để ăn cùng mẹ. Chao ôi, mẹ còn đâu nữa!
Từ đáy lòng mình tràn về một vị chua, không phải vị chua của khế, vị chua gì đó rất khó tả dù rất dễ hiểu. Khế vẫn đây, nhưng người đâu? Nhà vắng lắm, mẹ ơi!
Anh Quân
