VNHS- Lễ hội kỷ niệm 141 năm Khởi nghĩa Yên Thế, Bắc Giang (1884-2025) được tổ chức trong 3 ngày, từ 15 - 17/3 dương lịch. Lễ hội được tổ chức trang nghiêm về nghi lễ, đa dạng và phong phú về phần hội để phát huy được tiềm năng, thế mạnh về bản sắc văn hóa của các dân tộc trong huyện.
Lễ hội Yên Thế được bắt nguồn từ lễ hội cầu mùa ở Phồn Xương. Từ xa xưa, cư dân làng Trung, xóm Trung, xóm Chẽ và thôn Đồng Nhân thường tổ chức lễ hội này tại đình và đền Phồn Xương, thuộc thị trấn Cầu Gồ và xã Phồn Xương, huyện Yên Thế, tỉnh Bắc Giang vào cuối tháng 8 đầu tháng 9 (Âm lịch). Trong thời kỳ khởi nghĩa Yên Thế, Hoàng Hoa Thám (tức Đề Thám) - lãnh tụ của cuộc khởi nghĩa, đã đổi lịch tổ chức hội này sang trung tuần tháng Giêng.
Sau khi cuộc khởi nghĩa Yên Thế thất bại, lễ hội Phồn Xương không còn được tổ chức với quy mô và diễn trình như trước. Thay vào đó, nhân dân Phồn Xương thường tổ chức hội vào ngày 5 tháng Giêng (ngày giỗ của Hoàng Hoa Thám) để tưởng nhớ vị anh hùng của dân tộc. Năm 1984, nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày nổ ra cuộc khởi nghĩa Yên Thế, tỉnh Hà Bắc đã quyết định tổ chức Lễ hội Phồn Xương vào 3 ngày 15, 16 và 17 tháng 3 Dương lịch hàng năm và lấy tên là Lễ hội Yên Thế.
Nằm trong chương trình Lễ hội kỷ niệm 141 cuộc Khởi nghĩa của nông dân Yên Thế, chiều ngày 15/3, Huyện ủy - HĐND - UBND - UBMTTQ huyện và nhân dân các dân tộc huyện Yên Thế đã trọng thể tổ chức Lễ tế thần và Lễ dâng hương tại sân trước Đền thờ anh hùng dân tộc Hoàng Hoa Thám và nghĩa quân Yên Thế.
Tới dự lễ có đồng chí Bùi Thế Chung, Tỉnh ủy viên, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy các cơ quan Đảng tỉnh Bắc Giang; đồng chí Nguyễn Ngọc Sơn, Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Bắc Giang; các đoàn đại biểu đại diện Thành ủy - HĐND - UBND - Ủy ban MTTQ thành phố Bắc Giang, Huyện ủy - HĐND - UBND - Ủy ban MTTQ các huyện: Tân Yên (tỉnh Bắc Giang), Tiên Lữ (tỉnh Hưng Yên); đại diện thị trấn Vương (huyện Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên); Hội Đồng hương Yên Thế tại Hà Nội; gia đình bà Hoàng Thị Điệp và các con cháu cụ Hoàng Hoa Thám; dòng họ Hoàng - Huỳnh tỉnh Bắc Giang; Trung đoàn 98 Anh hùng,…
Về phía huyện Yên Thế có đồng chí Đào Duy Trọng, Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy; đồng chí Nguyễn Văn Thanh, Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện; đồng chí Thân Hải Nam, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện - Chủ tế; các đồng chí nguyên lãnh đạo huyện qua các thời kỳ; các đồng chí Ủy viên BTV Huyện ủy, Huyện ủy viên, thành viên BTC Lễ hội Yên Thế năm 2025; lãnh đạo các cơ quan của Trung ương, tỉnh đóng trên địa bàn huyện và các cơ quan, ban, ngành huyện, các xã, thị trấn; phóng viên các cơ quan thông tấn, báo chí của Trung ương, của tỉnh và huyện; cùng đông đảo nhân dân trong huyện và du khách thập phương.
Tại buổi lễ, đoàn tế của huyện do đồng chí Thân Hải Nam, Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện làm Chủ tế đã thực hiện các nghi lễ trọng thể, linh thiêng như: dâng hương, dâng lễ vật, dâng rượu, đọc chúc văn…, thể hiện truyền thống, đạo lý uống nước nhớ nguồn, sự tri ân của thế hệ hôm nay với Trời Đất, các thần linh, các anh hùng nghĩa sỹ, nghĩa binh, dân binh, những người xả thân vì nhân dân, vì đất nước và dân tộc; với các bậc tiền nhân, anh hùng dân tộc Hoàng Hoa Thám và nghĩa quân Yên Thế.
Tiếp đó là nghi Lễ phát động trồng cây phủ xanh đồi trọc. Trong cuộc khởi nghĩa do người anh hùng dân tộc Hoàng Hoa Thám lãnh đạo chống thực dân Pháp xâm lược, núi rừng Yên Thế đã bao bọc, che chắn và bảo vệ Hoàng Hoa Thám cùng nghĩa quân trường kỳ chiến đấu ngót 30 năm.
Yên Thế xưa với bạt ngàn rừng nguyên sinh, có rất nhiều loại cây quý hiếm và phát triển mạnh mẽ, hiên ngang trước bão dông và trường tồn với thời gian; điển hình trong số đó là cây lim xanh nghìn năm tuổi tại xã Xuân Lương, huyện Yên Thế
Để bảo tồn, nhân diện rộng giống cây lim xanh quý hiếm từ cây lim tổ, tại buổi lễ đã diễn ra nghi thức gieo hạt tưới cây và trao truyền cây giống cho các xã, thị trấn trong huyện. Theo đó, lãnh đạo 04 xã, thị trấn có điểm di tích quốc gia đặc biệt gồm: Phồn Xương, Tân Hiệp, Đồng Lạc, Đồng Kỳ và xã Đồng Tiến - đại diện cho các xã vùng cao của huyện đã thay mặt cho lãnh đạo các xã, thị trấn nhận cây giống.
Đây là hoạt động vô cùng ý nghĩa nhằm phát động trong toàn thể cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân địa phương tích cực hưởng ứng phong trào trồng cây tái tạo rừng, phủ xanh đồi trọc, thực hiện thông điệp “Vì một Việt Nam xanh”.
Sau nghi Lễ tế thần và phát động trồng cây, các đồng chí lãnh đạo Trung ương, lãnh đạo tỉnh Bắc Giang, lãnh đạo huyện Yên Thế, các tỉnh bạn, huyện bạn và các đoàn đại biểu đại diện cho các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể trong và ngoài huyện cùng đông đảo nhân dân và du khách thập phương đã tiến hành nghi lễ dâng hương tưởng nhớ người anh hùng dân tộc Hoàng Hoa Thám và nghĩa quân Yên Thế.
Chiều ngày 15/3, Ban tổ chức Lễ hội Yên Thế đã tổ chức Lễ phóng sinh (phóng ngư, thả điểu) nhân dịp kỷ niệm 141 năm khởi nghĩa Yên Thế tại sân trước Đình 3 tầng mái.
Nghi lễ phóng sinh được tổ chức dịp Lễ hội Yên Thế hàng năm nhằm thể hiện khát vọng tự do, hòa bình và phát triển của Nhân dân các dân tộc huyện Yên Thế; đồng thời, thể hiện trách nhiệm của con người với thiên nhiên./
Tối ngày 13/3, tại Khu liên hiệp thể thao huyện, UBND huyện Yên Thế đã tổ chức khai mạc phiên chợ quê năm 2025. Đây là nét mới, một trong những hoạt động nổi bật của Lễ hội Yên Thế năm nay.
Theo kế hoạch, phiên chợ quê được diễn ra từ ngày 10/3 đến hết ngày 17/3/2025. Hoạt động này nhằm góp phần bảo tồn, phát huy các giá trị di sản văn hoá mà ông cha ta đã để lại trong cuộc khởi nghĩa Yên Thế nói riêng và quá trình đấu tranh chống giặc ngoại xâm nói chung; đồng thời đáp ứng nhu cầu hưởng thụ các giá trị văn hóa tinh thần của nhân dân, du khách về dự Lễ hội.
Đặc biệt, phiên chợ quê cũng nhằm tái hiện không gian văn hóa đặc trưng của làng quê Việt Nam và những nét đẹp trong văn hóa làng quê Việt. Đây cũng là hoạt động thiết thực hưởng ứng cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”.
Lễ hội Yên Thế đã khích lệ tinh thần nhân dân Yên Thế nói riêng, nhân dân Bắc Giang nói chung, cùng hướng về người anh hùng dân tộc và các nghĩa sĩ, để cầu mong những điều tốt đẹp cho gia đình, xã hội,… Lễ hội đã trở thành một món ăn tinh thần, không thể thiếu đối với cư dân nơi đây và là di sản văn hóa phi vật thể có tính đại diện, thể hiện bản sắc của cộng đồng các dân tộc huyện Yên Thế, đó là: tinh thần đoàn kết, thượng võ, bất khuất, yêu nước, yêu chuộng hòa bình,... Lễ hội Yên Thế cũng phản ánh sự đa dạng văn hóa và sự sáng tạo của con người, thể hiện ở các nghi lễ của người Việt, các trò chơi dân gian độc đáo của người Tày, Nùng,… liên tục được kế thừa và phát huy trong đời sống. Hiện nay Lễ hội Yên Thế đã trở thành một lễ hội lớn, quen thuộc với nhân dân huyện Yên Thế nói riêng, nhân dân Bắc Giang nói chung.
Vương Hưởng
