Chim Ruồi là một loài chim kỳ lạ, chúng từng giữ nhiều kỷ lục trong thế giới loài chim như có tốc độ bay nhanh nhất, là loài chim duy nhất có thể bay lùi, là loài chim nhỏ nhất... Những điều thú vị và khả năng của loài chim này vẫn đang được con người tiếp tục khám phá.

Loài chim siêu nhỏ hiếm thấy

Tên của họ chim Ruồi bắt nguồn từ đặc điểm khi bay, cánh chim vỗ liên tiếp tạo ra tiếng vo ve như ruồi. Chúng còn được gọi là họ chim Ong vì giống chim này có tập tính hay hút mật hoa giống ong. Chim Ruồi có khoảng 400 loài, chúng sinh sống chủ yếu ở vùng nhiệt đới, gần đường xích đạo. Một vài loài chim Ruồi cũng di cư tìm mồi và trú đông. Những loài này có sức bay rất lớn và chúng thường là những con chim Ruồi châu Mỹ. Vào mùa di cư, chim Ruồi có thể bay xuyên qua Vịnh Mexico tìm nguồn thức ăn mới.

Phần lớn các con chim Ruồi đều có kích thước rất nhỏ. Với chiều dài khoảng 8cm, kích thước tối đa là 20cm, nặng từ 2 - 20gram, đây là loài chim nhỏ nhất trên trái đất. Loài chim Ruồi Ong ở Cuba có chiều dài nhỏ hơn 6 cm, chúng có kích thước chỉ bằng một con ong (5cm) và cân nặng ít hơn 2g, không có loài chim nào trên thế giới nhỏ hơn chúng.

Chim Ruồi Họng đỏ dài khoảng 7-9cm, nặng khoảng 2,83 gram và có thể di cư hơn 600 dặm (khoảng 965km). Chỉ loài này mới có họng màu đỏ. Khi trưởng thành, chim Ruồi Họng đỏ đực có kích thước nhỏ hơn so với con cái.

Chim Ruồi thường có màu lông rất sặc sỡ. Chúng có ít lông hơn so với các loài chim khác, trung bình một con chim Ruồi có khoảng 900 sợi lông. Chim Ruồi ở Colombia có vệt lông màu xanh ngọc bích óng ánh và dải lông màu xanh lơ sáng rực ở phía trên cổ họng, chòm lông màu trắng muốt ở dưới chân. Họ này có khoảng 360 loài, chia thành 112 chi.

Mọi loài chim Ruồi đều ăn mật hoa. Chúng thích những bông hoa màu sắc rực rỡ có hình ống như kim ngân, tóc tiên, chùm ớt, hoa môi, bìm bìm… Chim Ruồi hút mật hoa từ 5 - 8 lần mỗi ngày, mỗi lần từ 30 - 60 giây. Chim có lưỡi dài xẻ đôi ở phần đầu giúp chúng hút được mật bên trong những bông hoa. Có nhiều loài có cặp mỏ dài và lưỡi dài để dễ dàng thọc sâu vào những bông hoa và hút mật. Chúng cũng có vai trò như ong hoặc bướm là giúp hoa thụ phấn. Chim Ruồi cũng ăn cả các loài côn trùng bay thân mềm, nhện... nhưng mật hoa vẫn là thức ăn chủ yếu. Chim thường ở những nơi có nhiều hoa, khi cảm thấy chán, chúng lại bay đi tìm những loài hoa mới lạ khác. Theo các nhà khoa học, loài chim nhỏ bé này có thị giác rất tốt giúp chúng có thể nhìn thấy thức ăn cách xa khoảng 1,3km. Não của chim chỉ to bằng hạt gạo nhưng chúng có trí nhớ siêu hạng khi cần tìm kiếm thức ăn. Chim Ruồi có thể nhớ được bông hoa nào chúng đã từng hút mật và thời gian cần thiết để một bông hoa tái tạo lại mật hoa.

Những khả năng đặc biệt khác

Chim Ruồi làm tổ ở những cành cây nhỏ, hoặc treo lơ lửng, hoặc xây trong hang động. Tổ của chúng là nơi cho các con cái đẻ trứng, 2 trứng mỗi lứa. Cũng để phù hợp với kích thước của mình, tổ chim rất nhỏ và khó phát hiện. Tổ chim có kích thước chỉ bằng một quả óc chó.

Khi chim cái bay vào lãnh địa của con đực, chúng sẽ bay lên cao rồi đột ngột bổ nhào xuống. Con đực đạt tốc độ tối đa ở điểm cuối cùng trong cú bổ nhào. Khi ấy nó kêu rất to và xòe lông đuôi để gây sự chú ý của con cái. Khi bổ nhào từ độ cao 30 mét để gây ấn tượng với chim cái, chim đực có thể đạt tốc độ 92,8km/h. Chim cái làm tất cả mọi việc mà không có sự giúp đỡ của con đực, từ xây tổ, đẻ trứng đến chăm con non.

Nhịp đập cánh của chim ruồi rất nhanh và nhiệt độ cơ thể rất cao. Chúng cần rất nhiều năng lượng từ các nguồn thức ăn. Một khi những con chim này thiếu thức ăn, chúng lập tức sẽ uể oải, giảm nhịp đập cánh để tiết kiệm một chút năng lượng còn lại trong cơ thể. Nhịp tim của chim Ruồi có thể đẩy lên 1200 lần/phút và nhịp thở của chúng là 250 lần/phút.

Cánh chim Ruồi không giống cánh của bất kỳ loài chim nào khác. Chúng là loài chim duy nhất có thể bay lùi nhờ cấu trúc của vai và cánh vô cùng linh hoạt. Cánh của chúng có thể hoạt động tự do theo chiều hướng của vai, chim có thể bay đứng yên một chỗ và giữ cho đầu chim cố định. Với chim Ruồi, việc bay tiến lên hay lùi xuống đều đơn giản như nhau. Cấu tạo đặc biệt này còn cho phép chim Ruồi có thể bay đứng yên một chỗ. Chúng thường bay đứng yên một vị trí khi hút mật ở những chùm hoa trên cao, tốc độ bay từ 30-50 km/h. Chim Ruồi nổi tiếng với khả năng vỗ cánh cực kì nhanh (70-80 lần/giây). Khi bay và giữ nguyên một vị trí, cánh chim vỗ hơn 100 lần/giây.

Trong tự nhiên, kẻ thù của chim Ruồi là rắn, chim săn mồi, mèo và chồn. Những khi trời mưa, các loài chim khác thường tìm chỗ chú, tuy nhiên, chim Ruồi có thể hoạt động trong mưa, ngắm chim Ruồi bay trong mưa là một trải nghiệm khá thú vị với những người yêu chim. Tuy nhiên, chim Ruồi rất khó để gây giống và nuôi làm chim kiểng, do đó chúng ta chỉ có thể thấy chúng trong tự nhiên./.

Ngọc Linh (Theo animaldiversity và tổng hợp)