Sinh năm 1958 tại An Giang trong một gia đình nghèo có truyền thống cách mạng, ông Thòn sớm tham gia hoạt động liên lạc cách mạng từ năm 11 tuổi. Sau đó, ông ra miền Bắc học tại Trường Học sinh miền Nam và có cơ hội gặp gỡ cố Bí thư Tỉnh ủy Vĩnh Phúc Kim Ngọc – người gieo mầm tư tưởng "khoán hộ" mà sau này trở thành động lực lớn trong sự nghiệp của ông.
Vì mong muốn giúp những người nông dân ở quê, ông Huỳnh Văn Thòn đã đăng ký trường Đại học Kinh tế TP HCM chuyên ngành Kinh tế nông nghiệp (niên khóa 1980 - 1984). Tốt nghiệp và trở thành một kỹ sư, ông quay lại quê nhà để bắt đầu hành trình thực hiện những điều mình ấp ủ.
Năm 1988, ông Huỳnh Văn Thòn công tác tại Phòng Kế hoạch thuộc Sở Nông nghiệp tỉnh An Giang, sau đó lần lượt đảm nhiệm các vị trí Trợ lý Phó Chủ tịch tỉnh, Giám đốc và Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp kiêm Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Thực vật. Chính quãng thời gian này đã mở ra bước ngoặt, giúp ông chuyển hướng sang lĩnh vực kinh tế. Từ một đơn vị nhà nước chỉ vài chục người, ông từng bước gây dựng thành Tập đoàn Lộc Trời ngày càng phát triển.
 |
| Ông Huỳnh Văn Thòn - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Lộc Trời. (Ảnh: LTG). |
Từ công chức nhà nước đến nhà doanh nghiệp tiên phong
Trong quá trình làm việc tại Sở Nông nghiệp, ông Thòn nhận thấy bà con nông dân chủ yếu sử dụng các thuốc bảo vệ thực vật kém chất lượng, không rõ nguồn gốc và sai cách. Việc này dẫn đến ô nhiễm môi trường, thoái hóa đất, giảm năng suất cây trồng, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng.
Từ thực tế đó, năm 1993, ông là một trong những người đề xuất thành lập Công ty Dịch vụ Bảo vệ thực vật An Giang (AGPPS), trực thuộc Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh. Sau khi được bổ nhiệm làm Giám đốc, ông Thòn toàn quyền tổ chức bộ máy và điều hành hoạt động, với trọng tâm duy nhất là cung cấp thuốc bảo vệ thực vật chất lượng, an toàn cho nông dân.
Chỉ trong vài năm, AGPPS đã tăng trưởng mạnh mẽ, nâng doanh thu từ 13 tỷ đồng lên 600 tỷ đồng, nộp ngân sách 110 tỷ đồng. Với thành tích nổi bật này, công ty được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Anh hùng Lao động” năm 2000. Cá nhân ông Huỳnh Văn Thòn cũng được trao danh hiệu “Anh hùng Lao động” vào năm 2002.
Năm 2004, AGPPS chính thức chuyển đổi sang mô hình cổ phần, đổi tên thành CTCP Bảo vệ thực vật An Giang với vốn điều lệ 150 tỷ đồng. Ông Thòn đảm nhiệm vai trò Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc và nhanh chóng triển khai sáng kiến “3 cùng” – cùng ăn, cùng ở, cùng làm với nông dân. Mục tiêu là giúp các hộ nông dân tiếp cận với các kỹ thuật canh tác hiện đại nhằm nâng cao năng suất và tăng giá trị đầu ra.
Lực lượng ban đầu chỉ gồm 12 kỹ sư nông nghiệp, sau đó phát triển lên hàng nghìn người được đào tạo bài bản. Với tác phong từng trải qua môi trường quân ngũ, ông Thòn đề cao kỷ luật, tính tự giác và khả năng thấu hiểu nông dân trong toàn hệ thống.
Trong giai đoạn này, Đồng bằng sông Cửu Long đối mặt với dịch vàng lùn, lùn xoắn lá do rầy nâu truyền nhiễm. Trước tình hình khẩn cấp, AGPPS dưới sự chỉ đạo của ông Thòn đã trực tiếp tài trợ cho đoàn công tác của các chuyên gia từ Viện Bảo vệ thực vật ở Hà Nội vào Long An để giúp nông dân đẩy lùi dịch bệnh.
 |
| Gạo Lộc Trời lên kệ siêu thị tại Pháp. (Ảnh: Mekong Asian). |
Mở rộng chuỗi giá trị – Đặt nền móng cho nông nghiệp bền vững
Năm 2010 đánh dấu bước ngoặt lớn trong hành trình phát triển của ông Huỳnh Văn Thòn và Công ty AGPPS khi quyết định mở rộng sang lĩnh vực sản xuất lương thực, khởi đầu bằng dự án “cánh đồng mẫu lớn”. Từ một doanh nghiệp chuyên kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật và giống cây trồng, AGPPS bắt đầu tham gia vào toàn bộ chuỗi giá trị sản xuất lúa gạo.
Đến năm 2011, công ty khánh thành nhà máy chế biến gạo xuất khẩu tại An Giang, trên diện tích 5 ha, với tổng vốn đầu tư 65 tỷ đồng. Theo mô hình hợp tác với nông dân, AGPPS cung ứng giống, thuốc và cam kết bao tiêu toàn bộ sản phẩm. Nông dân đưa lúa đến nhà máy sẽ được hỗ trợ sấy miễn phí và ký gửi vào kho. Đặc biệt, họ có thể tạm ứng 50–60% giá trị lúa để tiếp tục sản xuất, bán ra khi giá thị trường tăng cao.
Mô hình này nhanh chóng mang lại thành quả: cuối năm 2012, AGPPS xuất khẩu 300 tấn gạo sang Nhật Bản – một trong những thị trường khó tính nhất thế giới.
Cũng trong thời gian này, ông Thòn thành lập Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Định Thành – trung tâm nghiên cứu nông nghiệp có quy mô lớn đầu tiên thuộc sở hữu tư nhân, với tổng vốn đầu tư 4,5 triệu USD. Đây là nơi quy tụ các nhà khoa học tổ chức hội thảo, nghiên cứu các giải pháp khoa học về giống, đất, nước và phương pháp canh tác tiên tiến.
Đặc biệt, ông Thòn đã hướng dẫn cho bà con nông dân tìm hiểu về cổ phần, cổ phiếu bằng việc phát hành cổ phiếu ưu đãi. Năm 2013, AGPPS đã phát hành gần 1,9 cổ phiếu ưu đãi trong tổng số 2,48 triệu cổ phần cho hơn 1.700 nông dân với giá 30.000 đồng/cổ phiếu, chỉ bằng một nửa giá thị trường. Từ đó giúp công ty huy động được 56 tỷ và nâng tổng vốn điều lệ lên 652 tỷ đồng.
Năm 2014, AGPPS gây chú ý khi nhận khoản vay ưu đãi 70 triệu USD từ Ngân hàng Standard Chartered (Anh). Chỉ vài tháng sau, ngân hàng này tiếp tục đầu tư thêm 90 triệu USD để mua lại lượng lớn cổ phần thiểu số của công ty.
Năm 2015, AGPPS chính thức đổi tên thành Tập đoàn Lộc Trời. Thương hiệu Bảo vệ thực vật An Giang đã được nông dân biết đến và tin tưởng suốt 22 năm qua bắt đầu một cuộc chuyển mình lịch sử với trọng tâm phục vụ người nông dân thông qua chiến lược xây dựng chuỗi giá trị nông nghiệp hàng đầu thế giới.
Hệ sinh thái sản phẩm nông nghiệp đa dạng
Hiện nay, Tập đoàn Lộc Trời sở hữu danh mục sản phẩm đa dạng trong lĩnh vực nông nghiệp, bao gồm: giống cây trồng, nông dược, sản phẩm hữu cơ sinh học và các dòng phân bón chuyên biệt.
Về giống lúa, Lộc Trời đang cung ứng nhiều dòng lúa chất lượng cao, thích nghi rộng và phù hợp với canh tác quanh năm:
Lộc Trời 1 (AGPPS 103): Thời gian sinh trưởng 93–97 ngày, chịu phèn khá, năng suất cao. Gạo dài, trắng, cơm mềm, dẻo, thơm nhẹ; đặc biệt giữ chất lượng tốt trong thời gian bảo quản.
Lộc Trời 3: Giống ngắn ngày, bông chùm, tỷ lệ hạt chắc cao. Gạo cho cơm dẻo, trắng trong, thích hợp 3 vụ/năm.
OM 5451: Khả năng chịu phèn mặn tốt, ít nhiễm bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá. Cho gạo dài, đẹp, cơm mềm, thơm nhẹ. (Thông tin này xuất hiện hai lần trong bản gốc, đã được gộp.)
OM 4900: Thời gian sinh trưởng 95–100 ngày, bông to, chịu phèn mặn khá, thích hợp 3 vụ/năm.
IR50404: Ngắn ngày (85–90 ngày), thích hợp cả 3 vụ, gạo ít bạc bụng, cơm khô.
OM 9577: Bông to chùm, năng suất cao, chịu mặn 3–4‰. Gạo trắng trong, cơm mềm.
OM 18: Vào chắc tốt, bông dài, hạt thon, chịu mặn tốt, cơm mềm dẻo, thơm.
IR4625 (nếp): Cây cao, lá dài, năng suất khá, cơm dẻo, bóng, ngọt.
 |
| Các sản phẩm của Tập đoàn Lộc Trời. (Nguồn: Lộc Trời). |
Về giống bắp, Lộc Trời cung cấp các giống có khả năng sinh trưởng khỏe, chịu hạn, kháng sâu bệnh tốt – đặc biệt phù hợp với điều kiện khắc nghiệt tại miền núi phía Bắc và Tây Nguyên. Thời gian sinh trưởng dao động từ 90–110 ngày tùy vụ, năng suất ổn định, có thể đạt 11–13 tấn/ha. Hạt bắp có dạng đá, màu vàng cam bắt mắt.
Về nông dược, tập đoàn cung ứng đầy đủ các sản phẩm phục vụ nhà nông như: thuốc trừ cỏ, thuốc trị bệnh đạo ôn, thuốc trừ sâu, thuốc diệt ốc bươu vàng, thuốc diệt chuột...
Phân bón lá cũng là một mảng được Lộc Trời chú trọng phát triển, với sản phẩm thiết kế chuyên biệt cho từng loại cây cụ thể.
Đáng chú ý, Lộc Trời cũng cho ra mắt sản phẩm cà phê Lộc Trời với được trồng trên định Ngọc Linh là đỉnh núi cao nhất của Tây Nguyên, thủ phủ cà phê nổi tiếng của thế giới, cho ra loại cà phê Arabica huyền thoại với hương vị độc đáo.
Đối mặt khó khăn - Kiên định tái cấu trúc
Tập đoàn Lộc Trời vừa công bố tài liệu phục vụ Đại hội đồng cổ đông thường niên năm 2025, dự kiến diễn ra vào chiều 14/7 tại Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Lộc Trời (xã Định Thành, huyện Thoại Sơn, An Giang).
Theo đó, Chủ tịch HĐQT Lộc Trời Huỳnh Văn Thòn nhận định năm 2024 là một giai đoạn đặc biệt khó khăn đối với ngành xuất khẩu gạo nói chung và bản thân doanh nghiệp nói riêng. Các áp lực từ chi phí vận hành, biên lợi nhuận thấp đến những vướng mắc trong tài chính đã khiến công ty gặp trở ngại lớn trong việc triển khai vùng nguyên liệu hợp tác với nông dân, cũng như hạn chế đáng kể hoạt động xuất khẩu.
Chủ tịch Lộc Trời cho biết về mặt tài chính, doanh nghiệp hiện đang gặp khó trong việc đảm bảo khả năng thanh toán cho các nghĩa vụ đến hạn với ngân hàng, nhà cung cấp, người lao động và nghĩa vụ với Nhà nước.
Đến thời điểm hiện tại, Lộc Trời vẫn chưa công bố báo cáo tài chính bán niên và cả năm 2024 đã được kiểm toán. Doanh nghiệp cho biết một trong những nguyên nhân khiến quá trình kiểm toán kéo dài là do công ty phải thu hồi lượng hàng tồn kho từ các năm trước, chủ yếu đến từ các đại lý mất khả năng thanh toán, hàng cận hạn sử dụng hoặc chất lượng kém, cùng với tình trạng mất cân đối dòng tiền.
Trước tình hình này, Ban lãnh đạo đã xây dựng kế hoạch kinh doanh năm 2025 với tinh thần thận trọng. Doanh thu thuần từ bán hàng và cung cấp dịch vụ dự kiến đạt 4.200 tỷ đồng – mức thấp nhất trong hơn 10 năm qua (không tính năm 2024 do chưa có báo cáo tài chính). Công ty dự báo ghi nhận khoản lỗ EBITDA lên tới 524 tỷ đồng.
Về vấn đề khủng hoảng dòng tiền và nợ đọng, HĐQT trình ĐHĐCĐ thông qua việc hủy chi trả cổ tức năm 2023. Trước đó, Công ty từng lên kế hoạch chia cổ tức 30% bằng cổ phiếu từ lợi nhuận chưa phân phối tại ngày 31/12/2023. Ban đầu, phương án được xây dựng là chia bằng tiền, sau đó điều chỉnh sang cổ phiếu để giữ lại vốn cho sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, do tình hình khó khăn kéo dài trong nửa đầu năm 2024, kể cả phương án chia cổ phiếu cũng bị hủy.
Ngoài ra, Tập đoàn cũng tiến hành tái cấu trúc mô hình kinh doanh. Đơn cử như trong lĩnh vực vật tư nông nghiệp – một trong các mảng hoạt động cốt lõi – công ty đã thay đổi phương thức bán hàng, mở rộng mạng lưới phân phối và chuyển sang hình thức chủ động tiếp cận các đại lý thông qua chính sách bán hàng trực tiếp. Những thay đổi này tuy cần thiết nhưng cũng đòi hỏi nguồn lực lớn và thời gian để triển khai, đồng thời phát sinh nhiều vấn đề cần xử lý đồng bộ.
Lộc Trời cho biết sẽ tiếp tục nâng cao vai trò quản trị doanh nghiệp, đảm bảo tuân thủ quy định và điều lệ công ty, kiểm tra, đôn đốc Tổng giám đốc cũng như Ban điều hành thực hiện đầy đủ các Nghị quyết, Quyết định của ĐHĐCĐ, HĐQT để đạt được các mục tiêu đã cam kết với cổ đông.
Song song đó, thông qua hoạt động quản trị và xây dựng chiến lược, HĐQT sẽ tiếp tục cung cấp các hỗ trợ và kết nối cần thiết để Lộc Trời từng bước vượt qua giai đoạn khó khăn, duy trì ổn định hoạt động vận hành hệ sinh thái nông nghiệp, thực hiện mạnh mẽ tái cấu trúc nhằm tối ưu hóa tài chính, làm bệ đỡ hướng đến sản xuất và cung ứng ổn định các loại nông sản và sản phẩm nông nghiệp với chất lượng cao cho thị trường.
Về vấn đề nhân sự, Lộc Trời đã nhận được đơn xin từ nhiệm của ông Johan Sven Richard Boden - Thành viên HĐQT, cùng với bà Nguyễn Thị Thúy và ông Tiêu Phước Thạnh - Thành viên Ban kiểm soát.
Do đó, công ty dự kiến trình cổ đông bầu bổ sung 1 thành viên HĐQT và 2 thành viên Ban kiểm soát cho nhiệm kỳ 2024-2029. Danh sách ứng viên sẽ đươc công bố sau.
Khánh Ngân
