Trong thế giới nghệ thuật bonsai đầy tinh tế và khắt khe, có những tác phẩm không đơn thuần là cây cảnh, mà trở thành biểu tượng của thời gian, công phu và tầm vóc nghệ nhân. Tại khu du lịch sinh thái Dũng Tân (TP. Sông Công, tỉnh Thái Nguyên), một trong những tác phẩm như thế đang yên vị: “Vũ điệu thiên nga” - cây tùng kim cương có nguồn gốc từ Đài Loan, từng giành Huy chương Vàng tại Triển lãm Bonsai Châu Á - Thái Bình Dương năm 2017.
 |
| Ông Lê Văn Dũng bên cạnh tác phẩm bonsai "Vũ Điệu Thiên Nga". |
Chủ nhân của “Vũ điệu thiên nga” là ông Lê Văn Dũng, một doanh nhân, nghệ nhân cây cảnh kỳ cựu, người đã bỏ ra gần 10 tỷ đồng để đưa tác phẩm này về Việt Nam. Hành trình sở hữu “siêu phẩm” không hề đơn giản. Theo ông Dũng, cây vốn thuộc về một nghệ nhân danh tiếng ở Đài Loan. Sau một lần gặp gỡ tại triển lãm bonsai quốc tế, ông quyết tâm tìm đến tận nhà để thương lượng. Mất nhiều tháng đàm phán và không ít thiện chí, cuối cùng ông mới thuyết phục được chủ nhân cũ nhượng lại tác phẩm.
Cây được vận chuyển bằng đường tàu biển, sau đó đưa về an vị tại khuôn viên Dũng Tân - khu du lịch sinh thái kiêm “bảo tàng sống” của hàng trăm tác phẩm bonsai quý giá trong và ngoài nước. Riêng với “Vũ điệu thiên nga”, ông Dũng còn dành công sức thiết kế một chiếc bể đá nguyên khối, mang họa tiết tứ linh - long, ly, quy, phượng - như để nâng tầm và giữ hồn cho tác phẩm.
 |
| Ông Lê Văn Dũng bên hai tác phẩm tùng gốc Việt nổi tiếng. |
Dáng cây đặc biệt khiến giới chơi bonsai không tiếc lời ngợi khen. Cây có dáng trực hoành hiếm gặp, với ba thân chính: một thân thẳng vươn cao, một thân hồi ngoặt lại, và một thân phóng ra xa – tổng thể gợi hình ảnh một con thiên nga đang vươn cánh múa giữa không trung. Lá cây xanh mướt quanh năm, bông tán dày, cân đối và mượt mà, thể hiện tay nghề điêu luyện và lòng kiên nhẫn của nghệ nhân tạo tác.
“Cây cao hơn 1 mét, dài khoảng 3 mét, nhưng điều khiến tôi ấn tượng nhất là phần rễ và thân. Rễ xù xì, gân guốc như những lớp da dày của thời gian. Thân cây đỏ au là dấu hiệu đặc trưng chỉ có ở những cây tùng cổ thụ, tuổi đời hàng trăm năm,” ông Dũng chia sẻ. Dù vậy, ông khẳng định không có ý định bán, bởi với ông, đây không còn là vật phẩm để trao đổi, mà là linh hồn và biểu tượng của đam mê.
Không chỉ sở hữu “Vũ điệu thiên nga”, vườn cây của ông Dũng còn là nơi quy tụ nhiều tuyệt tác bonsai, đặc biệt là các giống tùng quý đến từ Đài Loan. Trong số đó, đáng chú ý có cây tùng la hán kim cương mang dáng “trực quân tử” cao 3,7 mét. Tác phẩm này cũng từng đoạt nhiều giải thưởng tại các triển lãm quốc tế, trong đó có Huy chương Vàng tại BCI Bonsai Asia-Pacific năm 2016.
 |
| Một tác phẩm được tạo tác tinh vi. |
Khác với sự mềm mại của “Vũ điệu thiên nga”, cây “trực quân tử” thể hiện rõ nét uy nghi, mạnh mẽ - dáng thế thường được ví như khí chất người quân tử. Đĩa tán được tạo tác công phu, vươn đều về bốn phía như những cánh tay đón gió. Đặc biệt, người nghệ nhân chỉ với một thân cây duy nhất đã khéo léo tạo nên cảm giác như một rừng tùng thu nhỏ, tầng tầng lớp lớp tán lá sắp xếp theo trường độ cao thấp đầy nghệ thuật.
 |
| Cây “trực quân tử” thể hiện rõ nét uy nghi, mạnh mẽ, dáng thế thường được ví như khí chất người quân tử. |
Một tác phẩm đáng giá khác là cây tùng tuyết - loài cây nổi tiếng vì lớn rất chậm và thường sống đến hàng trăm năm tuổi. Cây có dáng hoành, thân vặn xoắn như hình rồng uốn lượn, tay cành phân bố mềm mại, bông tán kết nối liền mạch như những đám mây bồng bềnh. Dáng thế này chỉ có thể đạt được khi cây được chăm sóc và uốn nắn từ thời còn non, với sự kiên nhẫn gần như thiền định. “Cây có thể trị giá hàng tỷ đồng, nhưng tôi yêu tùng vì nó đại diện cho người anh hùng – trượng phu, nên những cây quý như thế này tôi không bao giờ bán,” ông Dũng nói.
 |
| Vườn cây của ông Dũng có rất nhiều tác phẩm độc đáo. |
Nhiều năm qua, ông Lê Văn Dũng không chỉ nổi tiếng là doanh nhân thành công mà còn là người có đóng góp không nhỏ trong việc phát triển nghệ thuật bonsai Việt Nam. Vườn cây của ông không chỉ là không gian sống xanh, mà còn là điểm đến quen thuộc cho giới nghệ nhân, du khách yêu cây cảnh trong và ngoài nước. Từ việc đưa bonsai ra thế giới đến việc đưa tinh hoa ngoại nhập về Việt Nam, ông Dũng đã và đang góp phần định vị nghệ thuật tạo hình cây cảnh Việt như một giá trị văn hóa đáng tự hào.
Giữa nhịp sống hiện đại, những tác phẩm như “Vũ điệu thiên nga” không chỉ là tài sản vật chất, mà còn là minh chứng cho vẻ đẹp bất tận của thiên nhiên khi kết hợp cùng bàn tay, khối óc và trái tim con người.
Đỗ Sinh - Phúc Thịnh - Bích Bông
