Đất Bắc giờ đây, tháng Ba đã về, mang theo những cơn gió cuối mùa lành lạnh, mang theo sắc đỏ rực trời của hoa gạo nở ven sông, mang theo cả nỗi nhớ khôn nguôi của kẻ tha phương.
Những ngày xuân ẩm ướt, những chiều sương giăng mờ, những ngày rét nàng Bân se sắt... Mỗi lần cái rét về mẹ vẫn hay nhắc: “Cái rét này là bà Bân may áo cho chồng đấy con ạ, rét chỉ mấy hôm thôi rồi trời sẽ ấm lên.”
Đất Bắc tháng Ba không còn cái lạnh cắt da của mùa đông, nhưng cũng chẳng phải sự ấm áp trọn vẹn của mùa xuân. Trời như còn lưu luyến chút gió bấc, mưa phùn vẫn lất phất bay, làm ướt mảnh sân gạch. Mẹ đi chợ về sớm, áo len màu nâu, bên trong là cái áo lụa đen, miệng nhai trầu, hàm răng đen hạt na cười ấm áp…
 |
| Đất Bắc ơi, hãy giữ hộ tôi sắc màu ấy, kỷ niệm ấy, không gian ấy, để tôi còn được vẹn nguyên một nẻo về… |
Ăn xong, mẹ ra đồng. Cái dáng vẻ thanh mảnh bước đi dưới những con đường hoa gạo đỏ ngút ngàn trong nền trời xám tro, rụng tơi bời bên những đám cỏ xanh mơn mởn. Mẹ từng bảo, hoa gạo nở là báo hiệu mùa Thanh Minh đã đến.
Thanh Minh…, mùa của nỗi nhớ, mùa của những bước chân tìm về nơi cội nguồn, mùa của những buổi đi tảo mộ trong làn khói hương trầm mặc. Trong ký ức còn nguyên sắc màu, tôi theo bố mẹ đi qua những cánh đồng lúa non còn ướt sương sớm, bố mẹ cẩn thận nhổ từng ngọn cỏ, vun từng nắm đất, sửa sang lại mộ phần tổ tiên.
Những nén hương được thắp lên, lan tỏa trong gió xuân nhè nhẹ, như sợi dây nối liền hai cõi âm dương. Tôi ngày đó, chỉ vô tư chạy nhảy, không hiểu được ý nghĩa sâu xa của sự sum họp trong lòng đất. Khi xa quê, tôi mới thấm thía rằng Thanh Minh là một lời nhắc nhở – rằng dù đi đâu, dù có trưởng thành đến đâu, cũng không bao giờ được quên gốc rễ của mình.
Tôi đã không còn bố mẹ. Nẻo về cũng xa hơn vì nhiều lẽ nhưng sâu thẳm trong tim mình những ngày này, vẫn cánh đồng lúa non trải dài tít tắp, bầu trời xám đục, phả gió lành lạnh vào bóng mẹ thanh mảnh trong khung trời đỏ rực hoa gạo…
Đất Bắc ơi, hãy giữ hộ tôi sắc màu ấy, kỷ niệm ấy, không gian ấy, để tôi còn được vẹn nguyên một nẻo về…
Nhà báo Hoàng Nguyên Vũ
