Những ngày gần đây, cộng đồng mạng xôn xao trước một bài viết chia sẻ về quả roi – loại trái cây từng bị lãng quên nhưng nay lại nhận được sự quan tâm đặc biệt. Chị N.Ngân đã đăng tải nội dung: "Hồi nhỏ ai đã từng suốt ngày ở trên đọt mận như em không ạ, em gửi mọi người một chút hương vị quê nhà gói gọn trong những bức ảnh. Có một số món chỉ cần nhìn thấy là bao kí ức tuổi thơ ùa về, nhìn trái mận đơn giản vậy chứ nó còn mang giá trị tinh thần. Cái thời xưa ăn được trái mận chát chát đã là ngon lắm rồi đó". Cùng với đó, chị Ngân chia sẻ khá nhiều hình ảnh quả roi đủ màu sắc.
Nhiều thành viên bày tỏ sự thích thú và bất ngờ trước những lợi ích mà quả roi mang lại cho sức khỏe. Từng là loại quả chín rụng đầy gốc không ai để ý, giờ đây, roi đã trở thành lựa chọn yêu thích của nhiều người nhờ vào những công dụng đáng kinh ngạc.
Quả roi là loại trái cây dân dã nhưng giàu giá trị dinh dưỡng
Quả roi, hay còn gọi là mận miền Nam, là loại trái cây quen thuộc gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ người Việt. Đây là giống cây ăn quả nhiệt đới, thuộc họ Sim (Myrtaceae), được trồng phổ biến từ Bắc vào Nam, đặc biệt nhiều ở vùng sông nước miền Tây Nam Bộ.
Roi có hình dáng thuôn dài hoặc phình ở phần dưới như chiếc chuông nhỏ, với lớp vỏ mỏng và căng mọng. Màu sắc của quả rất đa dạng, tùy giống mà có thể là trắng xanh, hồng nhạt, đỏ tươi hay đỏ sẫm. Khi ăn, roi có vị ngọt mát, hơi chát nhẹ ở đầu lưỡi, giòn và nhiều nước – rất thích hợp để giải nhiệt trong những ngày hè oi ả.
 |
| Nhiều loại roi được chị Ngân chia sẻ khiến cư dân mạng thích thú. |
Không chỉ là món quà vặt dân dã, quả roi còn được các chuyên gia dinh dưỡng đánh giá cao về mặt giá trị sức khỏe. Trong 100g thịt quả roi chứa tới 90 – 93% là nước, giúp bổ sung nước hiệu quả cho cơ thể. Bên cạnh đó, roi còn giàu chất xơ, hỗ trợ tiêu hóa tốt và giúp kiểm soát cân nặng.
Về vitamin, roi là nguồn cung cấp dồi dào vitamin C – một chất chống oxy hóa mạnh giúp tăng cường miễn dịch, làm chậm quá trình lão hóa và thúc đẩy sản sinh collagen cho làn da. Ngoài ra, roi còn chứa vitamin A tốt cho mắt, cùng các khoáng chất quan trọng như kali (giúp điều hòa huyết áp), canxi (tốt cho xương), sắt (phòng thiếu máu), và magiê (hỗ trợ hoạt động thần kinh và tim mạch).
Đặc biệt, trong thành phần của quả roi còn có hợp chất phenolic và flavonoid – những chất có khả năng chống oxy hóa, kháng viêm, ngăn ngừa tổn thương tế bào và được cho là có tiềm năng trong việc hỗ trợ phòng ngừa một số bệnh ung thư.
Với vị ngọt thanh tự nhiên, ít đường, giàu nước và vitamin, roi không chỉ là món ăn chơi hấp dẫn mà còn là thực phẩm có lợi cho sức khỏe, phù hợp với nhiều lứa tuổi. Không quá khi nói rằng, loại quả từng bị “lãng quên dưới gốc cây” này đang dần lấy lại vị thế trong mâm quả của người Việt hiện đại.
Quả roi có nhiều lợi ích sức khỏe, giúp phòng ngừa ung thư
Không chỉ là loại trái cây thanh mát, dễ ăn, quả roi còn được xem như một “người bạn đồng hành” đáng tin cậy trong việc nâng cao và bảo vệ sức khỏe. Các nghiên cứu dinh dưỡng hiện đại đã chỉ ra rằng việc bổ sung quả roi vào khẩu phần ăn hàng ngày mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cơ thể.
Đầu tiên phải kể đến hàm lượng vitamin C cao trong quả roi có vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus. Vitamin C còn hỗ trợ hấp thu sắt từ thực phẩm, thúc đẩy quá trình làm lành vết thương và duy trì làn da khỏe mạnh, sáng hồng.
 |
| Quả roi dân dã nhưng giàu giá trị dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe. |
Bên cạnh đó, chất xơ dồi dào có trong quả roi là yếu tố giúp cải thiện hệ tiêu hóa, ngăn ngừa táo bón, đồng thời thúc đẩy hoạt động của đường ruột trở nên đều đặn và hiệu quả hơn. Với những người đang trong quá trình ăn kiêng hoặc kiểm soát cân nặng, quả roi là lựa chọn lý tưởng vì chứa ít calo, nhiều nước và giúp tạo cảm giác no lâu.
Nhờ chứa lượng kali phong phú, quả roi còn giúp điều hòa huyết áp, giảm áp lực lên thành mạch máu, từ đó làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ. Kali cũng hỗ trợ duy trì cân bằng điện giải, ổn định hoạt động của tim và hệ thần kinh.
Một trong những giá trị nổi bật nhất của quả roi là khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ nhờ vào các hợp chất tự nhiên như flavonoid và phenolic. Những hoạt chất này giúp trung hòa các gốc tự do – nguyên nhân gây lão hóa sớm và nhiều bệnh lý nghiêm trọng như ung thư, tiểu đường, thoái hóa thần kinh… Một số nghiên cứu cho thấy, chế độ ăn giàu thực phẩm chứa chất chống oxy hóa, trong đó có quả roi, có thể hỗ trợ ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư đường tiêu hóa.
Ngoài ra, quả roi còn có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, hỗ trợ thải độc gan và làm mát cơ thể – rất phù hợp sử dụng trong mùa hè hoặc khi cơ thể bị nóng trong. Với trẻ em, người cao tuổi, người bị bệnh tiểu đường hay tim mạch, quả roi được đánh giá là loại trái cây lành tính, dễ tiêu hóa và ít gây tác dụng phụ.
Loại cây ăn quả dễ trồng, mang lại hiệu quả kinh tế ổn định
Tại Việt Nam, cây roi được trồng rộng rãi ở nhiều địa phương từ Bắc vào Nam, nhưng phổ biến và cho năng suất cao nhất vẫn là ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long như Tiền Giang, Vĩnh Long, Sóc Trăng, Bến Tre và An Giang. Ngoài ra, các tỉnh miền Đông Nam Bộ và vùng ven đô Hà Nội, Hưng Yên, Bắc Giang cũng bắt đầu phát triển mô hình trồng roi, đặc biệt là các giống mới như roi đỏ An Phước, roi Thái, roi xanh Suông…
Roi là loại cây ăn quả dễ trồng, ít kén đất, có thể phát triển tốt trên nhiều loại đất như đất phù sa, đất thịt nhẹ hoặc đất cát pha. Cây ưa khí hậu nóng ẩm, thích hợp với vùng có mùa mưa rõ rệt và lượng ánh sáng dồi dào. Nhờ bộ rễ khỏe, cây roi có khả năng chịu hạn tốt và ít bị sâu bệnh nếu chăm sóc đúng cách.
Trồng roi không khó. Người nông dân có thể trồng bằng cách chiết cành hoặc gieo hạt, nhưng phổ biến nhất hiện nay là dùng cây giống ghép để nhanh ra trái và cho năng suất ổn định. Mật độ trồng thường là 3–4 mét một cây, tùy điều kiện đất và kỹ thuật chăm sóc. Sau khoảng 1,5–2 năm, cây bắt đầu cho thu hoạch. Mỗi năm có thể thu hoạch 2–3 vụ nếu chăm bón đều và cắt tỉa hợp lý.
Dễ trồng nhưng cây roi lại mang đến hiệu quả kinh tế khá khả quan. Một cây roi trưởng thành có thể cho năng suất từ 40–80kg quả mỗi vụ, tùy giống và điều kiện chăm sóc. Với mô hình trồng từ 100–200 cây trên diện tích 0,5–1 ha, sản lượng có thể đạt từ 8–15 tấn quả mỗi năm. Hiện nay, giá bán lẻ quả roi tại các chợ dao động từ 15.000 – 40.000 đồng/kg, tùy theo giống và chất lượng. Các loại roi đặc sản như roi đỏ An Phước hay roi Thái Lan có thể được thu mua với giá cao hơn, từ 30.000 – 60.000 đồng/kg tại vườn nếu trái đẹp, ngọt giòn và sạch bệnh.
 |
| Một cây roi trưởng thành có thể cho năng suất từ 40–80kg quả mỗi vụ, tùy giống và điều kiện chăm sóc. |
Tính trung bình, người trồng roi có thể thu lợi nhuận từ 100–200 triệu đồng mỗi ha mỗi năm, sau khi trừ chi phí đầu tư ban đầu và chăm sóc. Không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế ổn định, cây roi còn giúp cải tạo đất, tạo bóng mát và có thể kết hợp trồng xen trong các mô hình nông nghiệp sinh thái.
Ngoài tiêu thụ nội địa, quả roi cũng đã được xuất khẩu sang một số thị trường như Trung Quốc, Campuchia, và tiềm năng mở rộng sang Hàn Quốc, Nhật Bản nếu đảm bảo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP và quy trình sơ chế – bảo quản phù hợp.
Hiện nay, nhiều nông dân và hợp tác xã tại miền Tây đã chọn cây roi làm cây trồng chủ lực, nhất là trong bối cảnh cần chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng vừa hiệu quả kinh tế, vừa thân thiện môi trường. Với đầu ra ngày càng được thị trường ưa chuộng, cây roi đang dần thoát khỏi hình ảnh “trái cây chín rụng đầy gốc không ai ăn” để trở thành cây trồng thương mại nhiều triển vọng ở nông thôn Việt Nam.
 |
| Việc trồng và chăm sóc cây roi cũng không quá phức tạp, phù hợp với điều kiện của nhiều gia đình Việt. |
Lưu ý khi trồng và chăm sóc cây roi
Việc trồng và chăm sóc cây roi cũng không quá phức tạp, phù hợp với điều kiện của nhiều gia đình Việt. Để cây roi sinh trưởng khỏe mạnh và cho năng suất cao, cần lưu ý một số điểm sau:
Ánh sáng: Cây roi ưa ánh sáng mặt trời trực tiếp, nên trồng ở nơi thoáng đãng, không bị che khuất.
Nước tưới: Duy trì độ ẩm cho đất, tưới nước đều đặn, đặc biệt trong giai đoạn cây ra hoa và kết trái. Tuy nhiên, cần tránh ngập úng, dễ gây thối rễ.
Phân bón: Bón phân hữu cơ hoặc phân chuồng hoai mục định kỳ để cung cấp dinh dưỡng cho cây. Khi cây bắt đầu ra hoa, có thể bổ sung phân kali để thúc đẩy quá trình đậu quả.
Cắt tỉa: Thường xuyên cắt tỉa cành khô, cành sâu bệnh để tạo độ thông thoáng, giúp cây phát triển tốt và hạn chế sâu bệnh.
Với những bước chăm sóc đơn giản, cây roi không chỉ mang lại bóng mát mà còn cung cấp những trái roi tươi ngon, bổ dưỡng cho gia đình.
Từ một loại quả dân dã, từng bị lãng quên, quả roi nay đã khẳng định được giá trị của mình nhờ vào những lợi ích sức khỏe đáng kể. Với đầu ra ngày càng được thị trường ưa chuộng, cây roi đang dần thoát khỏi hình ảnh “trái cây chín rụng đầy gốc không ai ăn” để trở thành cây trồng thương mại nhiều triển vọng ở nông thôn Việt Nam.
