Cánh đồng Cửa miếu thôn Vân Đài, xã Chí Hòa vẫn là 1 vùng đất thấp, chua trũng, cấy lúa kém hiệu quả. Thế nhưng chỉ sau 1 năm bắt tay vào quy hoạch và cải tạo, vùng đất này đã thực sự “thay da đổi thịt”, phủ trên mặt nước rực rỡ đủ sắc màu các loại hoa sen, hoa súng, quyện vào hương thơm ngào ngạt cùng với các đoàn khách thăm quan và mua các sản phẩm từ sen.

Cánh đồng của HTX Sen Vân Đài

Đó là mô hình của HTX Hoa sen Vân Đài thuộc xã Chí Hòa, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình với gần 20 thành viên tham gia. Với ý tưởng đưa cây sen trồng trên đất lúa trũng kém hiệu quả, sau 6 tháng thành lập xây dựng phương án quy hoạch và tiến hành cải tạo, phân loại gần 5 ha đất cấy lúa kém hiệu quả thành từng khu vực để trồng các giống cây cho thích hợp với, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

TS. Nguyễn Hữu Vạn Chủ tịch Hội SVC Việt Nam (thứ 3 từ trái sang), cùng đoàn cán bộ Hội SVC tỉnh Thái Bình đến thăm cánh đồng hoa sen của HTX Sen Vân Đài

Đến nay HTX hoa sen Vân Đài đã quy hoạch được 3,7 ha đất được chia thành 16 ô nhỏ; trong đó 14 ô trồng sen và 2 ô trồng hoa súng. Diện tích đất còn lại được trồng các loại cây cảnh như: Hoa Đỗ Quyên, hoa Hồng Trà, Bạch trà và cây ăn quả các loại. Mỗi ô trồng sen được HTX đã chọn lọc trồng 1 giống sen khác nhau, bao gồm: 3 giống lấy hoa cắm cành, 3 giống lấy hoa ướp trà, 2 giống sen lấy hạt, 2 giống lấy ngó, 2 giống lấy củ và 2 giống làm cảnh. Mỗi chủng loại giống đều có những đặc điểm nổi trội với nhiều màu sắc và hương vị khác nhau nhưng đều hội tụ đủ yếu tố đó là: Đẹp và màu sắc, thơm về hương vị và bền về thời gian.  Để sen đạt được chất lượng, hiệu quả cao nhất, ngay từ ngày bắt tay vào trồng, cán bộ kỹ thuật của HTX đã phải nghiên cứu và cải tạo chất đất cho phù hợp, chọn các giống sen mới, nhập khẩu, áp dụng việc trồng sen đảm bảo đúng kỹ thuật, mật độ 4 m2/cây.

Công nhân của HTX Hoa sen Vân Đài thu hoạch hoa sen

Sau 4 tháng trồng sen, đến nay dự án Sen Vân Đài đã cho thu hoạch bước đầu đạt kết quả khá cao. Giống sen lấy hoa cắm cành cho năng suất  40.000 - 45.000 bông/1.000 m2 trong vòng 6 tháng, màu sắc hoa đẹp, hoa bền, có hương thơm nhẹ. 

Lễ ký thỏa thuận hợp tác sản xuất, chế biến, kinh doanh sản phẩm Trà Tân Cương Thái Nguyên ướp hương hoa sen Vân Đài giữa Trung Tâm Khoa học Mỹ thuật Sinh vật cảnh (thuộc Hội SVC VN) với HTX Sen Vân Đài

TS. Nguyễn Hữu Vạn, nguyên ủy viên TW Đảng, Chủ tịch hội sinh vật cảnh Việt Nam phát biểu bày tỏ sự ngạc nhiên và khâm phục vì các đây 4 tháng ông cũng đã đến thăm HTX, nhưng lúc đó chỉ có nước trắng và ít cỏ mọc, vậy mà giờ đây trên mảnh đất này, đã biến thành cả 1 cánh đồng sen, súng với muôn sắc rực rỡ, lại rất hiệu quả. Chủ tịch Nguyễn Hữu Vạn chúc mừng HTX và mong muốn HTX phát triển mạnh mẽ hơn nữa, đồng thời cần chia sẻ kinh nghiệm, chuyển giao kỹ thuật, giúp đỡ các tổ chức/hội viên hội Vinh vật cảnh của Thái Bình và cả nước phát triển những mô hình tương tự như của HTX hoa sen Vân Đài.

Giống sen lấy hoa ướp trà cho năng suất hoa  khoảng 40.000 bông/1.000 m2/6 tháng), có hương thơm đậm đà, đặc trưng của vị sen, có nhiều nhị (hạt gạo) để ướp chè sen. Giống sen lấy hạt: Hoa nhiều, tỷ lệ đậu quả đạt 98%, hạt to, trọng lượng hạt lớn, năng suất hạt cao, chất lượng hạt ngon, bùi, dùng để chế biến các loại sữa sen, mứt sen, bột dinh dưỡng sen, và rất nhiều sản phẩm khác. Đối với giống sen lấy ngó vì là sinh trưởng ở môi trường dưới nước nên hầu như không có sâu bệnh, mỗi cây ra rất nhiều ngó, 1 lứa trung bình thu hoạch từ 150-200 kg/ lần/ha . Với giống sen lấy củ, sau gần 3 tháng kể từ ngày trồng cây bắt đầu cho thu hoạch củ, với sản lượng từ 9-10 tấn củ/ha, với giá bán thì 40-45.000 đ/kg, trung bình mỗi ha sen lấy củ cho thu nhập từ 360 đến 400 triệu đồng.  Còn đối với giống sen làm cảnh lại có 1 đặc tính là rất sai hoa, hoa lộ trên mặt lá, nhìn xa hầu như toàn thấy hoa nở, cánh hoa màu trắng, hồng, đỏ, thời gian hoa nở kéo dài từ hạ sang thu, rất thích hợp để cho khách du lịch về thăm quan, trải nghiệm.  Không chỉ các sản phẩm thô, mà các sản phẩm đã có qua sơ chế, chế biến như chè ướp sen, ngó sen, củ sen muối… cũng đã được những xã viên của HTX hoa sen Vân Đài chế biến và cung ứng ra thị trường.

Một số sản phẩm thu hoạch từ cây sen

Tuy mới được thành lập và đi vào hoạt động, nhưng HTX Hoa Sen Vân Đài, xã Chí Hòa đã được khá nhiều người dân địa phương và du khách thập phương biết đến không chỉ bởi những sản phẩm từ sen mà còn là 1 khu sinh thái khá hấp dẫn với cảnh quan đẹp, môi trường trong lành giữa vùng quê nông thôn.

Với hướng đi đúng, cách tiếp cận hợp lý, áp dụng các tiến bộ khoa học công nghệ mới tiên tiến vào sản xuất, cộng thêm cách thức quản lý phù hợp, chắc chắn mô hình chuyển đối đất lúa trũng kém hiệu quả sang trồng sen của HTX hoa sen Vân Đài - xã Chí Hòa sẽ mang lại sự thành công trên cả phương diện kinh tế, xã hội.

Bài và ảnh: PV