Cây thị tọa lạc trong khuôn viên trụ sở Hạt Kiểm lâm huyện Như Xuân (khu phố 1, thị trấn Yên Cát, Thanh Hóa). Với tuổi đời gần 7 thế kỷ, cây đã trở thành một phần quan trọng trong hệ sinh thái và cảnh quan địa phương. Năm 2022, cây thị cổ thụ đã được Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam cùng Hội đồng Cây Di sản Việt Nam công nhận là “Cây Di sản Việt Nam” – danh hiệu ghi nhận giá trị sinh thái, lịch sử và văn hóa của cây.
Theo báo PLO, ông Dương Hoàng Hải, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Như Xuân, cho biết: “Chúng tôi luôn dành sự quan tâm đặc biệt cho cây thị cổ thụ này. Nhờ được chăm sóc và bảo vệ kỹ lưỡng, cây hiện phát triển rất tốt với cành lá xanh tươi, tán rộng phủ kín khuôn viên.”
 |
Theo số liệu đo đạc, chu vi gốc cây ở vị trí sát mặt đất là 9,5 mét, tại độ cao 1,3 mét có chu vi 6,2 mét, tương ứng đường kính thân khoảng 2 mét. Cây cao gần 25 mét, thân cây sần sùi với những u bướu đặc trưng của cây cổ thụ lâu năm. Phần thân có dấu hiệu lão hóa, tổn thương do các yếu tố khách quan trong suốt hàng trăm năm tồn tại.
Điều đặc biệt khiến nhiều người kinh ngạc là dù đã rất lâu đời, cây thị vẫn đều đặn ra hoa kết trái mỗi năm. Những quả thị khi chín không chỉ trĩu cành mà còn tỏa ra mùi hương nhẹ nhàng, dễ chịu, thu hút người dân trong vùng đến hái về thưởng thức.
Ông Hải chia sẻ thêm: “Cây thị này gắn bó mật thiết với đời sống người dân địa phương, vừa là biểu tượng tự nhiên vừa cung cấp nguồn quả tươi ngon hàng năm.”
 |
Trong quá khứ, cây thị từng bị tác động tiêu cực khi có thời điểm lâm tặc có ý định chặt phá. Một phần thân cây vì vậy đã bị tổn thương và tồn tại vết tích đến ngày nay. Tuy nhiên, chính quyền địa phương cùng Hạt Kiểm lâm huyện Như Xuân đã phối hợp chặt chẽ để bảo vệ nghiêm ngặt cây thị, nhằm duy trì nguồn gen quý và phát triển bền vững quần thể thực vật tại khu vực.
Khu vực quanh gốc cây được giữ thông thoáng, xây dựng bệ gạch bao quanh nhằm tránh tác động trực tiếp từ hoạt động của con người hay các công trình xây dựng lân cận. Nhờ vậy, cây thị có điều kiện phát triển tốt, không bị cạnh tranh sinh trưởng.
 |
Cây thị cổ thụ được xem là điểm nhấn quan trọng trong cảnh quan xanh của huyện Như Xuân. Ngoài giá trị sinh thái, cây còn có vai trò giáo dục, nghiên cứu khoa học. Nhiều thế hệ học sinh, sinh viên, cán bộ địa phương và khách du lịch đã đến đây tham quan, học tập, thực hành và nghiên cứu về hệ sinh thái rừng, thực vật cổ thụ.
